Las cascadas Mosi-oa-Tunya, qu’es lo nom en lenga banto Lozi de las cascadas que los occidentals coneisson mai amb lo nom de Cascadas Victòria, se tròban situadas al continent african, demest la frontièra de Zimbabwe e Zambia, e son lo saut mai estonant que i a al flume Zambèzi.
Las cascada fan d’aperaquí 100 mètres de nautor e an una amplor d’1,7 quilomètres. Prèp d’aquelas i a un pònt que tanben a lo quite nom e que foguèt bastit en l’an 1905.
La casuda verticala arriba als 60-120 mètres d’amplor dependent del luòc e se debana al long d’un replanat de basalt. D’un autre latz, çò qu’es conegut coma la primièra gorja, que pòt èsser situada entre los 100 mètres del centre e los 80 mètres a la sieuna partida mai occidentala.
Un replanat amb de sasons
Lo replanat ont i a lo flume Zambèzi a mai d’una sason de pluèjas e, per ansin, aquelas començan al mes de novembre e arriban fins al mes d‘abril. Las mai grandas inondacions se debanan demest los meses de febrièr e mai, e òm poiriá dire que la rèsta de l’an i a de sasons plan secas.
Durant lo periòde d’inondacions es gaireben impossible veire lo pè de la cascada : es prèp d’un bauç ont semblariá que i a de pluèja totjorn pr’amor de la gigantassa quantitat d’aiga que tomba e que se vaporiza sulpic. Quand arriba la sason seca pòt èsser tot melhor observat.
Las cascadas Victòria se tròban integradas a l’Airal de Conservacion de Kavango-Zambeze, e foguèron declaradas Patrimòni de l’Umanitat per l’UNESCO en l’an 1989. Protegisson un airal de 87 000 quilomètres cairats.
La talha de las cascadas Victòria es fins a dos còps mai granda que la de las cascadas de Niagara, a America, e tanben son dos còps mai grandas que las cascadas Horseshoe, tanben al Canadà. Sonque ne son rivalas las cascadas d’Iguazu situadas a la termièra demest Argentina e Brasil.
Lo nom de las cascadas a coma origina l’explorator David Livingstone, que visitèt l’airal en 1855 e donèt lo nom d’aquela reina anglesa a las cascadas. Pasmens, los abitants de la region las coneisson amb lo nom de Mosi-oa-Tunya (lo fum que ressona). Son de cascadas que forman part de dos pargues nacionals de la region; lo Pargue Nacional d’Mosi-oa-Tunya en Zambia, e lo Pargue Nacional de las Cascadas Victòria a Zimbabwe.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
