L’Arasari o Pteroglossus beauharnaisii es un aucèl del genre dels tucans qu’aperten a la familha Ramphastidae, endemica de las selvas tropicalas e subtropicalas de la zòna de l’Amazonas, situadas en Peró, Bolívia e Brasil. Son d’aucèls de granda beutat que poiriá semblar que se vestisson amb l’arc de sant Martin e an coma principalas caracteristicas un grand bèc de divèrsas colors e un plomatge brilhant que pòrtan al cap.
Aqueles aucèls de mesura mejana an un plomatge que se tròba entre los mai bèls de totes los aucèls de la planeta, pr’amor qu’an fins a 8 colors desparièras en las plumas.
L’Arasari mòstra en son plomatge las colors negra, blanca, jauna, roia, iranja, bordèus, vèrda e blava, amb una armonia perfiècha entre elas, mas çò de pus de polit es un capèl de plumas, tan brilhantas que quand recebon la lutz solara sembla que mai qu’èsser de plumas realas, son fachas de plastic brilhant.
Son doncas d’aucèls que, per rapòrt a d’autres tucans an lo bèc relativament cuèrt, son tanben mai prims, un pauc mai pichons e an de coas mai longas. Lo dimorfisme sexual es mai limitat, car sonque pòt èsser plan agachat en las femèlas, qu’an an lo bèc mai pichonèl que los mascles.
Pòdon arribar a mesurar entre 40 e 46 cm de longor e un pes entre 165 e 280 gramas. Las siás colors son un pauc mai brilhantas qu’en d’autres tucans, amb un pitre de color jauna e blanca amb de puntas de color negra brilhanta. A mai, jos la zòna del pitre an una banda de color roja. Lo siá esquina es de color roja e la rèsta de tota la zòna posteriora del sieu còrs es d’una color verda escura. La pèl qu’an a l’entorn dels uèlhs es de color blava e l’iris de color roja.
L’airal de distribucion d’aqueles aucèls se tròba dins la zòna sud-oèst de l’Amazonas, e mai se patís pas un grèu deteriorament l’espècia, car es brica comun poder espepissar-los plan. La majoritat demòran sonque en d’airals protegits.
Los melhors luòcs per los agachar son lo Pargue Estatal de Cristallin, près de la Nauta Floresta, en Brasil, dins la resèrva de Tambopata Candamo, en Peró, e al Pargue Nacional Noel Kempff, en Bolívia.
Una dièta estonanta
Aiman plan las regions amb de boscatges umits situats, mai que mai, a las tèrras bassas de la val de l’Amazonas ont i a d’arbres amb de frucha car son d’aucèls sustot frugivòrs malgrat que tanben manjan de pichonèls d’autras espècias d’aucèl.
An la costuma de viure en pichons grops formats per d’entre 5 e 8 individús, e cada matin cercan amassa de fruchas, que son la part principala de la sieuna dièta. Pasmens, cada cop que trapan un pichonèl aucèl al niu sens lors parents dobtan pas de lo devorar encara qu’aquel siá de la quita espècia.
Pòdon èsser ausits totjorn al bòsc e lor cant es plan caracteristic car fan totjorn 5 nòtas “E-and-Iak”, en podent èsser escotats fins a una distància d’aperaquí 400 mètres. Son d’aucèls que profièchan las oras de lutz solara, e qu’al ser tòrnan als nius, situats dins d’arbres amb un tronc ample.
En cada ponduda an demest 3 e 4 uòus, que seràn trincats totes a l’encòp. Los pichonèls naisseràn cècs e nuds de plumas e auràn pas cap defensa fins gaireben lo segond mes de vida, e pr’aquò dependon totalament de lors parents.
Tot lo grop suenharà los pichonèls e los noirirà fòrça alèrta pr’amor qu’an la costuma de manjar totes aqueles pichonèls que son pas de la sieuna familha.Quand arribaràn al tresen mes de vida, los pichonèls seràn ja preparats per sortir a la recèrca de noiridura amb d’autres aucèls del quite grop.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
