L’an 1960 lo Principat de Mónegue èra considerat per la majoritat de las cancelariás europèas coma una municipalitat francesa amb la particularitat qu’èra governat amb las siuenas pròprias leis e jol poder d’un prince del linhatge dels Grimaldi.
Rainier III decidiguèt qu’unas de las principalas tòcas del sieu reinatge èra la reconeissença del Principat coma un estat sobiran e independent. Mas al començament del decènni dels ans 1960 un grèu conflicte sorgiguèt amb França. L’inexisténcia de determinats impòstes aviá provocat que fòrça fortunas e força entrepresas francesas installèsson las siuenas abitanças fiscalas a Mónegue.
Lo darrièr ultimatum
Lo President francés, Charles de Gaulle, envièt un ultimatum. Preteniá inicialament que totas las entrepresas e las personas de nacionalitat francesa que residiguèsson al Principat deurián pagar d’impòstes a França, mas volguèt posteriorament estendre aquela obligacion als ciutadans monegascs. Rainier declarèt coma inadmissiblas aquelas reclamacions que subordinavan totalament lo Principat a la legislacion francesa.
La tension entre ambedós estats creissiá, davant l’indiferéncia dels sieus vesins europèus. Los Govèrns del continent volián pas de problèmas amb la França de De Gaulle. Dempuèi París comencèron las menaças: talhar la connexion de l’energia electrica que proveniá del territòri francés, lo barrament de las frontièras maritimas e terrèstras… e una possibla invasion militara del Principat, que podiá anullar la sobeiranetat de Mónegue, la siuena integracion a França coma una municipalitat e lo probable exili dels Grimaldi après gaireben sèt sègles al poder.
Fin finala a la frontièra terrèstra s’establiguèron unas doanas que limitavan la circulacion cap a Mónegue. Mas la diplomacia secrèta comencèt la siuena accion pendent la tardor de l’an 1962, e las barrièras foguèron suprimidas lo mes de Mai de 1963 e França “abandonèt” las siuenas pretensions fiscalas.
Malgrat aquela reduccion de la tension, Mónegue apliquèt fin finala mesuras qu’obligavan los residents amb nacionalitat francesa o italiana (l’autre vesin) a pagar d’impòstes a las siuenas nacions, e Mónegue recebèt la reconeissença coma estat sobiran, e dintrèt en organismes mondials coma l’ONU.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Fotografia principala: Eynaz80_CC
