La guèrra del Coto foguèt una cuèrta guèrra que se debanèt entre Còsta Rica e Panamà en 1921, ara fa 100 ans. La guèrra se desvolopèt demest los meses de febrièr e març d’aquel an, quand l’armada de Còsta Rica conquistèt lo vilatge de Pueblo Nuevo de Coto, que Panamà considerava coma panamenc. La causa oficiala de la guèrra foguèt la fauta de frontièra entre ambedós païses dempuèi l’epòca coloniala.
Lèu, l’armada panamenca arribèt a l’airal e rebutèt l’armada de Còsta Rica. A l’autre costat del l’istme de Panamà, pasmens, l’armada costaricana ataquèt e conquistèt lèu los vilatges de Guabito, Changinola e Almirante. La fin de l’accion militara sonque arribariá de la man dels estatsunitencs, qu’envièron lo canonièr USS Sacramento a l’airal per arrestar la guèrra. L’arribada d’aquel vaissèl, a mai, entraïnariá la retirada de l’armada costaricana de la region.
Un nòu tractat internacional
Alavetz lo govèrn d’estats Units obliguèt ambedós Païses d’America centrala a acceptar lo Tractat de White, ont ambedoas nacions devián se retirar dels airals conquistats. En 1941, arribariá un nòu tractat internacional qu’establiguèt la frontièra comuna actuala d’ambedós païses; lo Tractat Echandi.
Aquela cuèrta guèrra latinoamericana provoquèt la mòrt de mai de 30 soldats de l’armada costaricana e aperaquí 50 nafrats, del còp que sonque 3 soldats panamencs moriguèron, e demòstra, encara mai uèi lo jorn, l’absurditat de la guèrra, pr’amor que, malgrat los mòrts, cap estat ganhèt res de biais territorial e çò qu’òm podiá aver ganhat en tot parlar a travèrs de la diplomacia internacionala foguèt desvolopat d’un biais militar. Mas aquò, èra çò de pus normal ara fa cent ans, en 1921. Sèm diferents uèi, cent ans aprés, en 2022 ?
La Redaccion
