EVOLUCIONAR D’UN BIAIS PAS CONTUNH
Las plantas evolucionèron en doas ondadas desseparadas amb mai de 250 milions d’annadas. Aquesta es la resulta d’un nòu metòde trobat per estudiar cossí foguèt l’evolucion vegetala ; après la naissença de las plantas amb de granas lor evolucion s’empachèt plan al long d’aperaquí 250 milions d’ans. E, puèi, tornarián a evolucionar un autre còp ara fa sonque 100 milions d’ans per crear una nòu metòde de reproduccion a travèrs de las flors.
L’estudi ont foguèt utilizat quel nòu metòde es de l’Escòla de l’Environament d’Stanford e establís que las plantas evolucionèron pas d’un biais contunh al long de centenars de milions d’ans. Puslèu evolucionèron en doas ondadas desparièras – aumens las plantas terrèstras – amb la tòca de venir mai divèrsas. Los episòdis màgers d’aquela evolucion vegetala son desseparats per mai de 250 milions d’ans, un fach fins ara desconegut.
Lo primièr còp que las plantas evolucionèron d’un biais revolucionàri foguèt lèu quand las plantas naissèron, çò es ara fa 420 milions d’ans. Puèi lor evolucion demorèt arrestada fins a ara fa 100 milions d’ans, quora tornèron a evolucionar d’un biais prigond. Lor primièr còp foguèt per desvolopar de granas, lo segond còp per desvolopar de flors.
Per estudiar tot aquò los cercaires utilizèron un nòu metòde que consistís en classificar las plantas e la sieuna morfologia a mai de la sieuna estructura reproductiva. E aquò s’èra pas debanat fins ara. La resulta de l’estudi donèt una vision sus l’evolucion de las plantas fins ara desconeguda pr’amor que la majoritat de scientifics pensavan que l’evolucion vegetala s’èra desvolopada d’un biais contunh al long de milions e milions d’ans e qu’èra plan mai complèxa. L’estudi foguèt publicat al numeric Science.
“Çò de mai estonant es aquel periòde de temps que i a entre l’evolucion primièra per desvolopar de granas e puèi per desvolopar de flors. Foguèt una bèla suspresa o descobrir, çò diguèt Andrew Leslie, de l’Escòla de la Tèrra, l’Energia e l’Environament d’Stanford. E malgrat que l’estructura vegetala de totas las plantas semblava diferenta pendent aquel long periòde, totas an las meteissas parts pr’amor qu’evolucionèron pas ».
Lo mond de las flors per se meteis es plan complèxe car foguèron pas desvolopadas dins totes los grops de plantas e pr’amor que son tot un mond de colors, odors e formas que vòlon atraire l’arribada dels insèctes qu’aital ajudaràn las planta a se reproduire. Aquò tanben creèt un problèma pels cercaires a l’ora de restacar las plantas amb de flors amb aquelas qu’an pas de flors, com son los conifèrs. Mas los cercaires decidiguèron que benlèu èra melhor estudiar las plantas en de grops desseparats e aital podèron descobrir cossí se debanèt lor evolucion.
Cada planta dins cada grop foguèt classificada segon las siás parts a l’ora de se reproduire e aquò ja foguèt pro malaisit car caliá devesir mai de 1 300 plantas qu’èran evolucionadas dempuèi fa mai de 420 milions d’ans fins a l’epòca actuala. E los cercaires descobriguèron que se la planta a mai foncions e es pus complèxa an mai parts diferentas.
Las primièras plantas
Las primièras plantas comencèron a venir pus divèrsas pendent lo periòde conegut coma Devonian, çò es entre ara fa 420 e 360 milions d’annadas. Alavetz la planeta èra plan mai cauda, sens d’arbres e encara sens de vertebrats terrèstres. Sonque i avián d’aranhas e d’escorpions que demoravan entre de pichonèlas plantas brica nautas pr’amor que l’organisme pus naut èra un campairòl que semblava mai un tronc d’arbre que podiá arribar a far sonque 6 mètres de nautor e pro.
Après lo Devonian los animals evolucionèron plan vèrs de formas màgers e lor dièta tanben cambièt. A mai, los insèctes tanben cambièron plan e nasquèron los primièrs dinosaures. Pasmens, las plantas cambièron brica fins al moment que desvolopèron de flors, ara fa aperaquí 100 milions d’ans.
“Los insèctes ja pollinizavan de plantas ara fa mai de 200 milions d’ans. Totun, foguèt pas fins a fa 100 milions d’ans que nasquèt aquela relacion entre d’insèctes pollinizaires e de plantas amb de flors, çò confirmèt Leslie. Es estonant descobrir tot aquel periòde tras que long de temps que las plantas podián ja aver se restacat amb los insèctes cossí fan las plantas amb de flors uèi lo jorn e qu’o faguèron pas ».
Pendent lo Cretacèu, que se desvolopèt entre ara fa 100 e 66 milions d’annadas, la planeta començava a semblar çò que coneissèm uèi mas sens de plantas amb de flors o d’arbrilhons. Mas alavetz nasquèron las plantas amb de flors e venguèron fòrça mai complèxas pr’amor qu’aguèron de besonh aver mai parts.
Aital, los cercaires classifiquèron 472 espècias actualas de plantas en tot mesurar quantas parts avián a mai d’analizar cossí èran lors sistèmas reproductius. “L’estudi, totun, aviá pas la tòca de conéisser la diversitat foncionala de cada planta e cossí se desvolopèt lor evolucion foguèt una resulta laterala e pas esperada, çò apondèt Leslie ».
La Redaccion
