Era majoria de nosati non poiríem creire se quauquarrés mos diguesse qu’es audèths non son animaus diferenti des dinosaures e que, a mès, de hèt, aué son classats laguens eth madeish grop qu’es dinosaures terapòdes. E segontes era teoria actuau dera paleontologia, toti es audèths mès tanben es animaus qu’apertenen ar orde des crocodilia son es solets representants aué des reptils nomentats arcosaures.
Mès tot açò ei çò qu’afirmen aué era majoria des cercaires laguens eth mon dera paleontologia. Eth prumèr classament scientific des audèths se debanèc en 1676. Durant eth sègle XIX e enquiara decada de 1990 (e çò siguec çò que mos digueren ena escòla) era teoria majoritària ère qu’es audèths èren un tipe d’animaus diferent des mamifèrs, es reptils e auti pr’amor qu’auien un ancessor tanben diferent ; Archaeopteryx. Donques semblarie èster (e çò ei) çò que diden era majoria de paleontològs aué) ei qu’es audèths non an Archaeopteryx com ancessor e que son un tipe d’arcosaure damb plumes (e que podien ja volar ben durant era epòca des dinosaures e que sigueren familha dirècta d’un tipe de dinosaures carnivòrs nomentats terapòdes, aué coneishuts com dromeosaurids (deinonychus, dromeosaurus e velociraptor entre auti).
Ua naua teoria
Susprenent, vertat ? Archaeopteryx aué ei considerat com un dinosaure non aviari. E es dinosaures terapòdes (damb plumes e que podien volar) son ara classats com era familha des ancessors mès dirèctes des audèths. Dit d’ua auta manèra ; es audèths son dinosaures evolucionats non dempús dera extincion dera majoria des dinosaures mès quan aguesti viuien (e tanben serien es solets animaus d’aqueth orde qu’aurien suberviscut era giganta extincion que patiguec era planeta hè 66 milions d’annades), e que poderen subervíuer enquiara dilhèu solament pr’amor qu’èren mès petits qu’era majoria d’auti dinosaures que i auie ena Tèrra en aquera epòca.
Aué donques, er orde scientific utilizat pes cercaires entà classar es ancessors des quate linhatges d’audèths que i a aué (estrucis, anets, galhines e audèths modèrns) ei « toti aqueri audèths mès prèps des audèths que non Deinonychus ».
Aguesta teoria, totun, demore ua confirmacion finau a trauèrs deth descorbiment d’un fossil clau qu’ajudarie a confirmar toti aqueri hèts. Ua minoria de scientifics non son d’acòrd e d’auti diden quiòc mès que cau precisar quauques donades. Mès toti son d’acòrd en confirmar qu’era origina des audèths se passèc pendent eth Jurassic e dilhèu abans.
E maugrat qu’aguesta teoria encara ei aué discutida, dilhèu cau des d’ara guardar es audèths mès com animaus familha des terapòdes (un tipe de dinosaure carnivòr) e donques des dinosaures, e qu’aqueri non siguèren es sòns ancessors : es audèths subervisqueren era fin des dinosaures e aué son es solets arcosaures que i a ena planeta maugrat era sua diversitat, ath costat des crocodils. Ua origina que pòt hèr pensar mès d’un, vertat ?
Era Redaccion
Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita
