L’ILLA DE PASCAS

Christian Andreu
0
L’illa de Pascas es una illa de Chile situada a Polinesia, a l’ocean Pacific, a 3700 km de la vila chiliana de Caldera. A una superfícia de 163,6 km², çò que fa d’aquelas illa la mai granda de las illas de Chile e una populacion de 5035 abitants, mai que mai a Hanga Roa, capitala e lo […]

COSSÍ LOS AUCÈLS DESVOLOPÈRON UN CERVÈL MAI GRAND

Christian Andreu
0
Divèrses biològs e paleontològs poguèren demostrar cossí se passèt l’evolucion del cervèl dels aucèls des d’animals tant primitius coma Archeopterix fins als aucèls actuals. Per far l’estudi los cercaires analizèron lo volum del cervèl d’aqueles animals escantits e actuals. Lo nòu estudi, publicat al numeric Current Biology, confirmèt qu’abans de l’extincion que se passèt pendent […]

ZENOBIA, UNA REINA CONTRA ROMA

Christian Andreu
0
La vila de Palmira foguèt un important centre comercial pendent los sègles I e III, ont de caravanas de tot Orient Pròche arribavan amb lors produchs. La siá importància economica provoquèt que Palmira decidiguèsse desafiar lo poder roman e crear un brèu empèri independent. E tota aquela aventura foguèt dirigida sustot per la reina Zenobia. […]

LA VILA DELS PALAISSES

Christian Andreu
0
La civilizacion chimu es encara uèi una cultura plan desconeguda per la majoritat, benlèu pr’amor que foguèt un reialme annexat pels incas, qu’arribèron pas gaire après dins la val de Moche. D’efièch, los desparièrs reis chimus establiguèron pas la capitala, Chanchan, fins a l’an 1300 e mens de dos cents ans puèi lor reialme tombèt, […]

ERA ORIGINA DER ECOLOGISME

Christian Andreu
0
Des de era sua creacion, eth movement ecologista poirie èster considerat com un des mès importants deth sègle XX e sustot eth que serà mès important d’aguest sègle. Açò pr’amor qu’era planeta aurà diferenti problèmes restacadi damb er environament que seràn mès e mès grani. E er ecologisme cerque protegir es recorsi naturaus ath còp […]

LO PARGUE NACIONAL CANYON BRYCE

Christian Andreu
0
Lo Pargue Nacional Canyon Bryce es situat a l’estat d’Utah, als Estats Units, e foguèt classat ja monument nacional en 1924. Puèi foguèt tornat classar coma pargue nacional en 1928 amb un airal de 145 quilomètres cairats. Maugrat son nom la zòna es pas sonque un canon mas la soma de divèrsas estructuras geologicas unicas formadas […]

MAI PLASTIC QUE JAMAI

Christian Andreu
0
Una còla scientifica internacionala mesurèt la quantitat actuala de microplastic que i a al fons de la mar: fins a 1,9 de miliards de milions de pèças de plastic dins un solet mètre cairat. Segon aquò, mai de dètz tònas de plastic dintrarián dins la mar de manièra annadièra. E maugrat qu’a l’ora d’ara la […]

EN TOT SALVAR DE VIDAS

Christian Andreu
0
Fòrça espècias animalas son menaçadas pel cambiament climatic e l’accion umana. Mas tanben fòrça associacions e fondacions ensajan palliar, amb l’important trabalh de lors trabalhadors e volontaris, aqueles efièches.  La Fundació MONA ( https://fundacionmona.org/ ) protegís e dòna una vida melhora als primats, e denóncia l’espleitacion que patisson. A l’ora d’ara, la fondacion es a […]

AN TROBAT LO TRAUC NEGRE MAI PRÒCHE

Christian Andreu
0
Una còla de cercaires de l’ÈSO (Observatòri del Sud d’Euròpa) an trobat lo trauc negre mai pròche de la planeta Tèrra, situat a sonque 1 000 ans lutz. Es lo trauc negre mai pròche del Sistèma Solar jamai trapat per la sciéncia e pòt èsser tanben examinat amb los uèlhs. “ Foguèt estonant de trobar […]

TRES ESPÈCIES OMINIDES AMASSA

Christian Andreu
0
Ua còla scientifica internacionau descorbiguec eth cran mès ancian jamès descorbit d’Homo erectus, eth prumèr ominid, çò ei ancessor dirècte nòste, en Africa. Atau, demore demostrat qu’aguesta espècia viuec damb, au mens, auti dus ominids, Australopithecus sediba e Paranthropus robustus. Eth descorbiment arribèc dempús d’annades de trabalh en Drimolen, un depaus arqueologic situat a 40 […]