Lo Pargue Nacional Canyon Bryce es situat a l’estat d’Utah, als Estats Units, e foguèt classat ja monument nacional en 1924. Puèi foguèt tornat classar coma pargue nacional en 1928 amb un airal de 145 quilomètres cairats. Maugrat son nom la zòna es pas sonque un canon mas la soma de divèrsas estructuras geologicas unicas formadas per l’aiga, lo glaç e lo vent.
Lo pargue a una nautor mejana d’entre 2 400 e 2 700 mètres. Sonque la partida pus meridionala del pargue es d’aperaquí a 2 100 mètres sul nivèl de la mar. Pr’aquò es lo pargue d’Utah mai naut, al costat del Pargue Nacional del Grand Canyon e lo pargue Nacional de Zion.
Maugrat l’estonanta beutat del pargue, es lo pargue mens visitat d’aqueles tres, benlèu pr’amor de sa situacion: es sus la placa del Colorado, al sud del replanat de Paunsagunt e a divèrses ecosistèmas e climas qu’an coma causa diferentas nautors geograficas dels airals del pargue.
Un pargue amb de pinacles estonants
Lo nom del pargue ven pr’amor del primièr colon blanc qu’arribèt a la zòna, Ebenezer Bryce, en 1850. Mas Canyon Bryce es pas sonque un canon e pro. Un corrent central d’aiga formèt las divèrsas estructuras geologicas d’aquel pargue. A tanben mai d’un pinacle de color qu’arriba fins als 60 mètres de nautor e qualqu’un coma l’Amfiteatre Bryce fa fins a 19 quilomètres de longor e 5 d’ample e a una prigondor de 240 mètres.
Rainbow Point es lo luòc mai naut del pargue amb 2 775 mètres. D’ailà en naut pòt èsser espepissat lo planastèl d’Aquarius o encara las montanhas Henry. Lo ponch mai bas del pargue es a 2 011 mètres sul nivèl del mar. S’i pòt arribar a travèrs de la val del flume Paria o a travèrs lo replanat de Kaiparowitz.
L’erosion geologica creèt las formacions del pargue amb divèrsas colors pr’amor de l’òxid de fèrre o encara lo magnèsi. La formacion de ròcas que forma lo pargue Grand Canyon es la mai anciana de totes aqueles tres pargues. Las ròcas qu’an una edat mejana son mailèu al pargue de Zion e las pus joenas a Canon Bryce.
Dins lo pargue i a tres airals de bòsques amb mai de 160 espècias d’aucèls espepissadas, dont d’aglas, de còrbs e de chots. Los mamifèrs an entre eles fòrça predators grands coma lo puma, l’ors negre o la volp mas tanben i pòdon èsser trapats plan de cèrvis, de marmòtas o d’esquiròls.
I a tres ecosistèmas desparièrs dins lo pargue segon la nautor del terren. Lo mai bas es fach per de bòsques de pins, conifèrs e d’autres tipes d’arbre. De soslinhar los bòsques de pin ponderosa, que son a l’airal de mejana nautor amassa amb d’autres arbres tanben conifèrs. La partida pus nauta del pargue a de conifèrs e tanplan de sequòias d’una beutat estonanta.
La fauta d’aiga entraïnèt tradicionalament una preséncia mendre d’umans al luòc e foguèt justament aquò çò qu’ajudèt la conservacion de totes aqueles ecosistèmas. Lo pargue pòt èsser traversat a travèrs de 8 draias que pòdon èsser fachas en dos jorns (un d’anada e un de tornada). Lo camin de Long Riggs Loop Trail a 14 quilòmetres de longor e crosa amb un autre de 37 km de longor. Amassa, lo pargue a mai de 50 quilomèters de camins e draias per visitar plan e coma cal l’endrech.
L’aire es fòrça blos; i a de jorns que pòdon èsser agachats de luòcs que son a 140 quilomètres luenh e encara d’autres que son a Nòu Mexic, a mai de 320 quilomètres, coma la Black Mesa. Val pas dire que la nuèch e las estelas son un dels espectacles màgers del pargue al long de tot l’an: fins a 7 500 estelas pòdon èsser observadas plan pr’amor de la mendre contaminacion de la lutz que i a al pargue per rapòrt a una mejana de 2 000 que pòdon èsser agachadas en d’autres luòcs de la planeta (e del còp que dempuèi una granda vila sonque pòdon èsser observadas normalament sonque un desenat), çò que fa del pargue nacional Canyon Bryce un dels luòcs naturals mai estonants de la planeta Tèrra.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
