Josèp Antòni Castet Varela mos deishec diuendres passat a 67 annadas. Era Val d’Aran, Occitània e eth mon der activisme perdec un gran amic e tanben un gran activista der aranés e dera lengua occitana. Entara còla de Sapiéncia ei un prètzhèt fòrça trist. Tònho, eth nòste amic Tònho, siguec eth revisor setmanèr de toti […]
Malgrat qu’aquò semble estonant, seriá real. Almens es çò qu’afirma una còla de cercaires après estudiar amb prigondor aquel tipe d’èssers vius que son las plantas. Segon un nòu estudi, las plantas an una capacitat especiala de saber quora son tocadas e quora finís aquel movement malgrat qu’ajan pas de nèrvis: las cellulas de la […]
Benlèu cal tornar a revisar tot çò que coneissèm sus los dinosaures, pr’amor que de nòvas donadas paleontologicas fan pensar que foguèron d’animals que sabián se metre en plaça dels autres. D’efièch, un nòu estudi confirma qu’aurián una capacitat cognitiva plan complèxa, plan abans que los mamifèrs, De bèstias, los dinosaures? Benlèu cal revisar nòstre […]
De navèths estudis scientifics confirman que lo cambiament climatic actuau ei la rason que provòca ua activitat màger dens lo monde deus insèctes, e que pòt entrainar, dab lo temps, tanben de navèras consequéncias environamentaus. Pr’amor qu’uei, la temperatura vad de mei en mei hauta, e los episòdis violents deu climat que son o que […]
Sovent explicar qué dison los scientifics quora afirman un prètzfach nòu es tanplan malaisit. Malaisit pel jornalista mas tanben pel legeire que pòdon, tanplan, comprene pas o res de tot çò dich. E poiriá èsser lo cas de la darrièra descobèrta que los fisicians ara an soslinhat: los objèctes massius de tot l’Univèrs dessapareisseràn. E […]
Nòstra espècia nasquèt fa 300 000 ans en Africa. Puèi conquistèt aquel continent, ont tanben demorava Homo erectus. Puèi se comencèt d’espandir en defòra d’Africa per Asia entre fa 60.000 e 50.000 ans. Pasmens, sembla que quand arribèt dins la peninsula aràbia i demorèt gaireben 30 000 ans abans de tornar anar conquistar d’autres continents. […]
La tecnologia de l’ivernacion, encara uèi, sembla mai sciéncia-ficcion qu’autra causa. Mas sèm mai prèp de l’aténher que non podèm pensar. Es una tecnica que poiriá ajudar los umans a dintrar en un estat d’inconsciéncia pendent long temps e que poiriá èsser utilizada, mai que mai, en de viatges espacials. La notícia arriba aprés l’estudi, pendent […]
Quan parlam de la luta contra la desforestacion sovent non pensam tot aquerò restacat dab los oceans e que tanben que pòt ajudar e plan dens aquera luta. Pr’amor que bèth temps a, los cercaires avisèn que los paluns e las mangròvas, e tanben de tot tipe de plantas e d’èrbas marinas tanben shuquen dioxide […]
L’escocés Adam Smith es estat considerat coma lo primièr grand economista del mond occidental. Lo sieu libre “Una investigacion sus la natura e las causas de la riquesa de las nacions”, publicat l’an 1776 foguèt la “Bíblia” de l’economia a Occident pendent decènnis. Las siás reflexions, basadas en l’observacion empirica e los sieus rasonaments filosofics, […]