L’escocés Adam Smith es estat considerat coma lo primièr grand economista del mond occidental. Lo sieu libre “Una investigacion sus la natura e las causas de la riquesa de las nacions”, publicat l’an 1776 foguèt la “Bíblia” de l’economia a Occident pendent decènnis. Las siás reflexions, basadas en l’observacion empirica e los sieus rasonaments filosofics, volián balhar mai de coneissença de las rasons dels periòdes d’expansion e de crisi economica. Lo sieu paire aviá trabalhat coma foncionari de doanas, e lo meteis Adam Smith seriá Director de Doanas a Edimborg. Pendent lo sègle XVIIIn, l’economia èra pas considerada coma una sciéncia, e “La riquesa de las nacions” d’Adam Smith comença los estudis economics al mond occidental.
Adam Smith demorèt en Occitània pendent unes ans. Èra professor del jove Pòrti de Buccleugh, e mentre realizavan un viatge per Euròpa (èra abitual un long viatge en la formacion dels joves eretièrs), l’abat Seignelay Colbert los convidèt a Tolosa. Mas la siá preséncia a la capitala occitana foguèt pas excessiva; la desconeissença del francés e l’abséncia d’escrivans e filosòfes per aver de debats interessants, li provoquèron un grand anuèg, e contunhèron lèu lo viatge fins a Montpelhièr.
La preséncia d’Adam Smith en aquela vila foguèt fòrça productiva, pr’amor que contactèt amb divèrsas personalitats lengadocianas consacradas al comèrci, que defendián la libertat economica coma basa del desvolopament economic. Las siás opinions atenguèron l’aprobacion del liure mercat del gran al Lengadòc. Pendent lo sieu viatge per províncias del Reialme de França, Adam Smith coneguèt lo desvolopament de las idèas dels fisiocratas qu’avián defendut lo liure comèrci e lo principi de la libertat economica, amb l’idèa del “laissez faire, laissez passer”. Totas aquelas observacions provoquèron l’inici de la redaccion del sieu famós libre, pendent un periòde de dètz ans de trabalh.
Liberalisme economic
Son fòrça los concèptes desvolopats e defenduts per Adam Smith en lo sieu libre, que poiriam uèi nomenar coma “defensor del liberalisme economic”. L’autor defend que solament lo liure mercat e la liura competéncia asseguran lo creissement economic, qu’es solament arrestat per fauta de barrièras a aquela libertat. Adam Smith negava pas d‘ineficacitats intèrnas dins lo mercat, mas considerava qu’una sòrta de “man invisibla” corregissiá aqueles meteisses problèmas. Explicam lo concèpte de “man invisibla”.
Una idèa basica èra que l’individualisme e lo quite interès condusisson cap al benésser general. Utilizava l’exemple del masselièr per demostrar la siá teoria: lo proprietari de la masselariá vendiá pas carn als sieus clients per solidaritat o per l’interès general, mas possedissiá una botiga per aténher un benefici personal, mas en cercar aquel ganh personal satisfasiá un besonh social, la venta de carn, que contribuissiá a un melhorament de la siá comunautat. Aquela man invisibla del mercat joncha los interesses del masselièr e dels sieus clients.
En aquela teoria, trobam d’influéncias en politicas economicas fòrça posterioras coma per exemple pendent los ans 1980 pendent lo mandat de Margaret Thatcher en Grand Bretanha, que defendiá tanben lo liberalisme economic e l’inexisténcia de la comunautat (existís pas la societat mas l’individú, defendiá la primièra ministra britanica).
En l’etèrna lucha entre los modèls del liberalisme economic o d’una màger preséncia d‘Administracions Publicas dins del sistèma economic, “La riquesa de las nacions” d’Adam Smith es estat considerat coma lo començament teoric del primièr modèl.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
