A Mexic i a un dels paradises mai polits de la planeta. Parlam del parc ecologic Xel-Há, situat a l’estat de Quintana Escuri. La calanca de Xel-Há es un luòc tras qu’estonant pr’amor que i a d’aiga doça barrejada amb d’aiga de la mar Cariba. Xel-Há es conegut coma lo màger aqüari natural de la planeta, car es […]
L’Oligocèn foguèt una edat mai frega amb pus glaç al Pòl Sud. Aquò chuquèt fòrça d’aiga dels oceans e nasquèron nous territòris sus tèrra. La majoritat de las selvas tropicalas desapareguèron e s’espandiguèron plan mai las forèsts, los prats e los erbivòrs. Per ansin, la geografia continentala venguèt, ara fa entre 38 e 25 milions […]
Un dels mamifèrs benlèu mai nòbles que totes causiriam benlèu seriá lo leon. Per aquò li avèm balhat los umans lo títol de rei de la selva. E un dels mens nòbles, que poiriá èsser plan l’ièna. D’efièch la cresença generala encara uèi es qu’es un mamifèr carronhaire brica polit e qu’a coma trach basic […]
Un nòu e darrièr estudi scientific a confirmat que i a d’umans que patisson mai aisidament la malautiá de la covid-19 que d’autres. L’estudi genetic a pogut conclure qu’aquelas personas an de traças geneticas neandertalianas que d’autras an pas. E per aquela rason la pandemia de la covid-19 es fatala per aquelas personas. Aquò comencèt […]
Hè aperaquí 120 000 annades un petit grop de caçaires decidiguec marchar lonh des sues tèrres nadiues. Volien caçar un grop d’antelòps que i auie ena region. Sens o saber, auien abandonat tèrres africanes. Eth camin demorèc fòrça mesi e un dia arribèren, a trauèrs dera sabana a un lac plen d’animaus de tota sòrta: […]
La plaja de Gulpiyuri es un dels joièls mai amagats de l’estat espanhòl pr’amor qu’es la plaja mai pichona de tota la planeta. Es situada en Asturias e foguèt declarada monument nacional en 2001. Es a la còsta orientala d’aquela comunautat autonòma, e doncas fòrça pròcha de la plaja de Sant Antolín, e s’i pòt […]
L’Eocèn foguèt l’edat que se debanèt entre fa 55 e 38 milions d’ans. Foguèt una epòca que los continents contunhèron lor movement vèrs de posicions mai semblantas a las actualas. Pasmens, una granda part de la tèrra èra encara desseparada en d’illas gigantas. America meridionala se desseparèt, fin finala, d’Antartida e Índia venguèt mai pròcha […]
Al Pròche Orient existiguèt una tièra de vilas “aliadas” conegudas amb lo nom de Decapolis (dètz vilas), qu’apertenián a l’Empèri Seleucida bastit per Alexandre lo Grand e que foguèron conquistadas pels romans puèi. E, entre totas aquelas vilas, Gerasa foguèt una de las principalas. Aquelas dètz vilas gaudiguèron d’un periòde de granda esplendor mercés a […]
L’acièr cromat foguèt utilizat pel primièr còp en Pèrsia, çò es mai de 1000 ans abans çò que la comunautat scientifica pensava fins a uèi. La confirmacion d’aquela donada arribèt a travèrs d’un nòu estudi fach per de cercaires de l’Universitat de Califòrnia a Los Angeles (UCLA). La descobèrta es publicada dins la revista […]
Açò ei çò que defensen ua còla cercaires dera Universitat australiana de Queensland. Aumens, teoricaments, pr’amor que non siguec hèta cap pròva en laboratòri. A mès, diden qu’ei possible d’ac hèr se non se creen paradòxes temporaus. En aguesta teoria es cercaires expliquen com se poirie hèr e com ac demòstren es matematiques. “Era fisica […]