Los darrièrs ans de la vida d’Ibbi-Sin, filh de Shu-Sin e rei de Sumèr e Akkad, foguèron pas brica aisits. Sèm en l’an 2023 abans lo Crist (çò es fa 4000 ans) e Ibbi-Sin demòra isolat dins la vila d’Ur, la darrièra vila fidèla a la siá sobeiranetat. Fa d’annadas que se perdèt lo contacte amb d’autras vilas e vilatges del reialme, coma Eshnunna, Susa e Nippur. Totes sabon que foguèron conquistadas pels amorritas e que, benlèu, una armada enemiga poiriá aparéisser lèu davant las pòrtas de la vila per l’atacar.
Ibbi-Sin foguèt lo darrièr sobeiran de la tresena dinastia d’Ur e foguèt rei d’aquel estat sumeroacadian entre los ans 2028 e 2004 abans lo Crist. A la lor epòca, Sumèr e Akkad patiguèron un grèu declin politic que menariá a la fin d’aquel gigantàs estat de l’Orient Mejan en causa de l’ataca de plusors tribus amorritas, que conquistèron la màger part del territòri. Pasmens, la pèrda de la vila d’Ur se tenguèt pas pr’amor de cap d’ataca amorrita mas per agression d’un autre país vesin, los elamitas.
Après la primièra ataca amorrita, los sumerians bastiguèron per òrdre d’Ibbi-Sin de mai fòrtas defensas en las vilas d’Ur e tanben de Nippur, mas poguèron pas empachar l’ataca exteriora. Lèu tombava la vila d’Isin. Quora d’autras vilas del reialme tanben foguèron conquistadas pels amorritas, los elamitas declarèron la lor independéncia e tanben comencèron d’agarrir los sumerians.
Justament foguèron aquestes qu’en 2004 abans lo Crist saquegèron la vila d’Ur, residéncia reiala, e Ibbi-Sin foguèt menat coma presonièr a la vila d’Elam, ont moririá après, a una data desconeguda.
Una nacion primitiva
Pels sumerians e acadians, los amorritas èran de tribus pauc avançadas e plan primitivas. La lor ataca foguèt doncas considerada coma un malastre pels sumerians: “Arribèron amb lo vent del sud e, en l’an 17 del regne d’Ibbi-Sin d’Ur, totas las vilas reialas foguèron conquistadas pels barbars malgrat la bastison del mur de Martu”. Segon mai d’un cercaire actual, l’empèri sumeroacadian èra ja pròche de la siá fin e en declin a l’epòca, en causa d’una òrra e longa secada qu’auriá ajudat los amorritas a conquistar totjorn que mai de vilas sumerianas sens gaireben cap d’oposicion militara.
Uèi lo jorn, es conegut pr’amor dels sediments arqueologics que las aigas dels flumes Tigre e Eufrates bassèron fòrça entre los ans 2100 e 2000 abans lo Crist. L’agricultura tanben patiguèt las campanhas enemigas e i aviá de faminas en causa d’una marrida gestion administrativa. E, benlèu Ibbi-Sin volguèt pas escotar tot çò que totes li disián.
Pendent lo regne d’bbi-Sin, lo prètz dels cereals venguèt fins a 60 còps mai naut e aquò entraïnèt una granda famina. L’ataca finala elamita foguèt benlèu una liberacion pels sumerians e acadians. Una cançon de l’epòca descriguèt cossí tot s’èra passat “An, Enlil, Enki e Ninhursaja decidiguèron çò que deviá passar e de cambiar lo poder reial a Sumèr, destruire la vila d’Ur e la casa reiala d’Ibbi-Sin. Tanben foguèt decidida pels dieus la destruccion de tot l’elevatge fins que Shimanki, que dirigissiá los elamitas, arribèsse al palais reial. Lo rei foguèt menat a Elam e puèi tornèt a la siá vila”.
Après la casuda de la darrièra vila sumeriana e acadiana arribèt una nòva epòca amb de nòus reis e governadors. La famina, pasmens, demorariá encara mai de vint annadas e se pòt pensar que lo pòble foguèt lo que patiguèt, coma totjorn, las errors dels reis de Sumèr e Akkad e, mai que mai, d’Ibbin-Sin, que saupèt pas o volguèt pas cambiar la siá politica per empachar las atacas exterioras o encara balhar de noiridura al pòble, un fach que, amb lo temps, provocariá pas sonque la casuda d’una vila mas tanben la del darrièr rei d’una dinastia e la fin definitiva d’un estat gigantàs que, dempuèi alavetz, seriá conegut sonque dins los libres d’istòria.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
