Home ISTÒRIA PROVENÇA: LO PRÈTZ DE LA TRAÏSON
PROVENÇA: LO PRÈTZ DE LA TRAÏSON
0

PROVENÇA: LO PRÈTZ DE LA TRAÏSON

0

De còps, la cobesiá es çò de pejor que pòt aver l’èsser uman. Provença poiriá aver estat un dels estats mediterranèus mai rics e poderoses. Mas lo caractèr del sieu rei, Loís lo Cèc, foguèt tròp flac, e la sieuna cobesiá, sens mesura. E la de la noblesa tanben. Volguèt pas èsser solament rei de Provença, mas ensagèt de conquistar tèrras vesinas. E d’autres reis mai fòrts finiguèron la sieuna aventura en tot ocupar, al còp, la bèla e polida tèrra provençala. En aquel moment, la noblesa l’ajudèt pas e guardèt en una autra direccion. Benlèu se pòt parlar de traïson. Aquesta es l’istòria de l’ànsia de poder de Loís lo cèc, de la dinastia dels bosonidas, rei de Provença e filh de Boson. Tot çò que lo paire ganhèt, el o perdèt.

lois
Lo caractèr del rei de Provença, Loís lo Cèc, foguèt tròp flac, e la sieuna cobesiá, sens mesura.

Nascut en l’an 882, filh de Boson V, rei de Provença e Ermengarda, filha de l’Emperaire d’Occident, arribèt lèu a la corona del sieu país. Amb solament cinc ans, la mòrt del sieu paire laissava lo reialme en una situacion de desproteccion fòrça dangierosa. La regéncia serà ocupada temporalament per la sieuna maire, que poirà aital s’ocupar dels afars reials amb l’ajuda de son oncle Ricard lo Justicièr. Mas los dangièrs èran plan grands e pr’aquò aviá de cercar aliats lèu.

En 887 tota la familha viatjarà a tèrras alemandas per aver l’adopcion de Carles III, rei d’Alemanha. Çò fach, tornarà dos ans après a tèrras germanicas per se sometre al nòu rei Arnulf. Aquò serà garantia d’ajuda en cas de guerra e tanben d’estabilitat per la corona provençala. Al nòrd franceses, a l’oèst aquitans e a l’èst italians, demoraràn temporalament calmes.

berber-and-arab-clash-with-frank-between-tours-and-poitiers-ad-732
Caliá defendre la tèrra provençala de las atacas sarrassinas que devastan las còstas de Provença fa temps. La luta contra la menaça islamica durarà fins l’an 896.

Amb uèch ans un concili de nobles feudals celebrat en Valença l’escuelherà coma rei d’Arles, de Provença e de Borgonha. Se las menaças continentalas pòdon èsser arrestadas pel moment, cal ara defendre la tèrra provençala de las atacas sarrassinas que devastan las còstas de Provença fa temps. La luta contra la menaça islamica durarà fins l’an 896 quand seran vencuts en batalha e laissaràn Provença pendent fòrça temps. Mas cal cercar tanben d’aliats en tèrras vesinas. Pr’aquò la sieuna sòr maridarà Guilhèm lo Piós, duc d’aquitània e comte de Lion e Macon.

Una escasença marrida

Encara mainatge, l’an 900 volrà profiechar las atacas dels ongreses al nòrd d’Itàlia. Aurà pas pro – el o lo govèrn de nòbles qu’a al sieu torn – amb èsser rei de Provença, Arles e Borgonha. Quand los italians lo cridaràn en tot cercar ajuda militara, conquistarà la vila de Pavia e perseguirà lo rei del Friul, Berenguièr, per se far coronar rei d’Itàlia aquel meteis an.

Solide que las decisions èran pas responsabilitat d’el. Solide que i aviá un grop de nòbles als sieu torn qu’avián una cobesiá sens limit e que balhèron de conselhs marrits. E solide que l’epòca èra una de guèrra après guèrra; èra l’Euròpa medievala. Mas l’intelligéncia de son paire Boson, èra pas una caracteristica de Loís, rei de Provença.

La guèrra entre Provença e Itàlia demorarà mai de cinc ans. Ara, Loís ja n’a 13 e contunha de prene decisions marridas. Fin finala, lo rei de Friul, Berenguièr, amb l’ajuda d’una armada bavariana, lo vencerà en batalha e lo meterà en preson en julhet d’aquel an. Totun, n’aurà pro amb li prene los uelhs e tornar-lo a Provença. Lo títol de Rei d’Itàlia ja es pro. La guèrra se podiá considerar finida.

lois2
Quand los italians lo cridaràn en tot cercar ajuda militara, conquistarà la vila de Pavia e perseguirà lo rei del Friul, Berenguièr, per se far coronar rei d’Itàlia.

La fin de Loís lo cèc, rei de Provença, serà, maugrat aquò, tragica. En tot tornar a Viena, caplòc del reialme provençal, se veirà en una guèrra de demandas sens fin de la noblesa provençala. Foguèt aqueste lo prètz qu’aguèt de pagar per una traïson ? Se saurà pas jamai. Ans après e amb solament 19 ans aurà de balhar la direccion del reialme a Hug d’Arles, lo sieu cosin, que maridarà la sieuna mieja sòr Willa e que serà nomentat per poder o far Marqués de Provença.

Totun, la tristesa poirà benlèu amb la sieuna vida. Amb 38 ans veirà cossí son cosin Hug d’Arles, solament un marqués, serà causit coma nòu rei d’Itàlia. Se sap pas s’aquò foguèt la causa de lo començament del fin de la sieuna vida mas solament dos ans aprés, en 928 e amb 40 ans moriguèt après veire cossí Provença ara demorava en las sieunas soletas mans.

Aqueste, per trobar la patz cedirà Provença als borgonheses. Lo sieu filh Carles Constantin pauc poirà far. Provença laissarà d’existir coma reialme e demorarà encara temps a recuperar la riquesa d’aquela epòca.

Christian Andreu