Tre 1939 lo capitalisme industrial alemand confrontèt encara los poders colonials de França e Granda Bretanha. Los mercats globals estant per la màger part fermats al capitalisme alemand, aquela situacion creava las condicions pels politics nacionalistas que prometián de renovelar la produccion d’acièr, d’armament e de produches quimics, e de brisar las barrièras an aquela. L’òme considerat lo mai convenable per aquela tasca foguèt un apelat Adolf Hitler. Un caporal de la guèrra de 1914-18, establiguèt en 1919 lo “Partit Nacional Socialista dels Obrièrs Alemands.” (Cal legir: “Partit Nacional Capitalista de la Borgesiá Alemanda.” Aprèp Lenin, lo sègle XXen aviá atal introduch a la scèna politica e tanben a la vida cotidiana lo lengatge qu’Orwell balhariá lo nom de “Newspeak.”) Sens autre recors dins lo logic de lor sistèma, alara, los estats lancèron un segond grand chaple internacional en 1939.
Lo segond Grand Chaple
Los mèstres de l’estat alemand a l’oèst, e eles de l’estat japonés a l’èst, assajèron de brisar lo poder global britanic. Italia aviá fach un esforç colonial dins Etiopia, lo solet país african non colonisat per la Granda Bretanha o França. A l’Ocean Pacific, la marina estats-unitsenca foguèt atacada per Japon, e Washington dintrèt la guèrra contra Tokyo, que s’èra aligada ab Berlin.
Encara, un solet partit politic – lo Partit Socialista de Granda Bretanha – s’opausèt a la guèrra, proclament ab los anarquistas qu’aquesta guèrra, coma totas, èra una lucha entre los capitalistas internacionals, e que los obrièrs del mond devon refusar i participar. Disiá qu’aquesta, coma totas, èra una guèrra per brisar las barrièras a l’accàs als mercats, a las ressòrças, a las rotas comercialas, e a las regions estrategicas: una lucha pas entre “democracia e fascisme”, mas entre doas aligansas d’estats capitalistes, avent per lor objècte, coma totjorn, l’acumulacion de capital. Atal foguèt la segonda guèrra mondiala.
La natura repunhanta del nazisme es nonpercant evidenta. Lo murtre en massa de jusieus, de gitans, d’homosexuals, d’invalids, d’inemplegables, de dissidents politics, eca, nos mostra ont lo capitalisme e sas guèrras pòdon nos menar. Lo fascisme es simplament lo capitalisme mens las proteccions qué que sián per la classa obrièra. Ont los obrièrs an ganhat lors “drechs” jos lo capitalisme, aquò es la resulta de la lucha de classa, e pas lo resultat de “gentilhesa” sus la part dels capitalistas. Los obrièrs devon pas esser reconeissents pels drechs, e dèvon certanament pas sacrificar lors vidas per lor mèstres. Atal era lo vejaire del PSGB e dels anarquistas.
Arribèm lèu a la nòstra conclusion de la nòstra pichona istòria, e son autor vòl soslinhar lo fach qu’es qu’una vista personala. El rapela los mots de de Sade: “Un fòl ama parlar. Un àme savant preferís escotar.” Vaquí alara ma conclusion qu’espèri serà pas una conclusion … Per l’umanitat, e per la vida de totes sus la nòstra planeta ont sèm èstres tot recents, volèm un avenidor urós, per nosautres e per nèstres enfants.
Pensadas personalas e conclusion
Lo capitalisme es un produch istoric, e non biologic. Lo capitalisme es pas una “conspiracion.” Lo socialisme scientific rejeta l’idea de “conspiracion.” Avèm vist alara que lo capitalisme, la fasa finala de la societat de classa, aviá paregut e desvolopat istoricament; que son bres es pas estada la natura, mas la societat, e l’economia. Cal rapelar tanben que, coma tota l’existéncia umana a durada que lo moment lo mai recent sus la planeta, l’istòria totala de las societats de classa ocupa que lo moment lo mai recent de l’existéncia umana. I son comprés la teocracia, l’esclavatge ancian, lo feudalisme, e lo capitalisme. Tot es qu’un brèu moment de la nòstra existéncia sus Tèrra.
Luenh d’èsser l’expression definitiva de la “natura umana”, lo capitalisme a que quatre sègles d’istòria. Pendent mai qu’un million d’annadas, los umans viván dins un comunisme primitiu, units en empatia ab la tèrra e ab lor semblables. (Veire los escrichs de Richard Leakey, Margaret Mead e Jim Mason). Sens la cooperacion e l’ajuda mutuala, auriam pas sobreviscut.
Avèm vist cossí los mites del paradís, dels jardins de l’Eden, d’atges d’aur, an sobreviscut, testimònis al sentiment d’un “passat perdut” dins las brumas del temps. Non capables d’analizar aquest sentiment scientificament abans lo sègle XIXen, los umans dels sègles abans lo comprenián en termes d’utopia. Atal an los umans facha lor istòria fins a uèi inconsciement, luchant de l’interpretar. Ara enfin es desmostrabla la realitat de lor evolucion sociala, mas la responsabilitat qu’aquela exigís los espauruga. Es mai facil a lor uelhs de laissar la responsabilitat als “leaders”, als “expèrts”, caps d’estat e “òmes de politica.” Los mites rèstan mai acceptables e confortables que la realitat.
Anthony Walker*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
