Lo cambiament climatic que contunha lo sieu camin sens s’arrestar. Fa pas gaire la vila australiana de l’oèst d’aquel continent, Onslow, arribèt a una temperatura jamai viscuda abans pels abitants d’aquela vila; 50,7 ºC. Sonque foguèt pendent un jorn, mas demòstra que se podiá arribar aisidament a una temperatura recòrd que sonque visquèt aquela region pendent la decada de 1960.
Pr’amor d’aquela tras que nauta temperatura, Austràlia tornèt a ganhar lo recòrd de temperatura pus nauta de tot l’emisfèri sud de la planeta. Lo jorn amb mai de calor fins ara al continent australian se debanèt ara fa 62 ans, a la region de l’interior d’Oodnadatta.
La temperatura tanben demòstra lo camin que seguís lo cambiament climatic mondial car òm espèra que las emissions de CO2 arribaràn al 50% mai que pendent l’epòca de l’industrializacion. Segon de cercaires coma Andrew King, de l’Universitat de Sciéncia Climatica de Melbourne son “de temperaturas que venon de mai en mai comunas. Los jorns amb aperaquí 50 ºC de temperatura son ja lo doble que pendent la decada de 1980. Son de temperaturas plan dangierosas pr’amor que se debanan mai e mai sovent en Austràlia mas tanben en d’autres luòcs de la planeta coma Pakistan, Índia o lo Gòlf Persic”.
La confirmacion del cambiament climatic
Aquel tipe de temperaturas doncas confirmariá que la temperatura mejana australiana (coma la d’autres continents de la planeta) seriá mai d’1,4ºC pus nauta que la mejana de l’an 1910. Aquò a Austràlia, mas la mejana mondiala de 2022 es ja tanben 1,1 ºC pus nauta que la de començaments de sègle XX.
A mai, segon de cercaires coma King i aurà de mai en mai vilas grandas coma Sidney o Melbourne qu’arribaràn aisidament a 50 ºC e lèu. Ja en 2009 la temperatura recòrd de Melbourne arribèt als 46,4 ºC mas foguèt considerat coma excepcional. Foguèt tanben lo jorn que provoquèt lo grand fuòc que brutlèt a Victòria e qu’entraïnèt la mòrt de mai de 108 personas e la destruccion de mai de 750 ostals per la meteissa causa.
D’un autre latz, òm poguèt tanben conéisser de temperaturas recòrd als oceans. Segon plusors cercaires de tota la planeta, los oceans son de mai en mai cauds e aquò vòl dire un espandiment de l’aiga e un nivèl de la mar pus naut, un prètzfach que los umans que demoran a la còsta devon ja prevenir. D’oceans pus cauds tanben provòcan mai d’auragans e tanben fòrça mai pluèja.
Es aital pr’amor que segon lo numeric scientific New Scientist la temperatura dels darrièrs 7 ans seriá la pus nauta. 2021 totun, foguèt pas l’annada qu’aguèt la temperatura pus nauta. Malgrat aquò, a de luòcs coma Lytton, a Canadà, tanben arribèron a de temperaturas recòrd en 2021: -50 ºC, un fach que se seriá debanat jamai abans.
Segon l’Organizacion Mondiala Meteorologica “òm sonque pòt esperar de temperaturas pus nautas a tota la planeta coma resulta dels nivèls recòrd de CO2 lançats a l’atmosfèra. Pr’amor que son de gases coma los que provocan l’efièch de sèrra, que chucan la calor a l’atmosfèra e la tornan a la superfícia”. E sonque aquò ja deuriá provocar la reaccion de la classe politica mondiala.
La Redaccion
