L’ORDENADOR MAI ANCIAN
Descobèrt en 1902, lo mecanisme d’Anticitèra es ça que la considerat uèi coma lo mecanisme scientific (una sòrta de calculador) mai ancian de la planeta. Foguèt bastit pels grècs fa mai de 2000 ans mas sonque amb la tecnologia mai actuala los cercaires actuals descobriguèron çò qu’èra e perqué foguèt utilizat. Pr’amor d’aquò es una de las descobèrtas de l’istòria de la tecnologia mai estonantas de l’umanitat.
Lo mecanisme d’Anticitèra es un esplech fach per de grècs de l’Antiquitat e uèi descrich coma l’ordenador analogic mai ancian de l’umanitat. Sa tecnologia es tras qu’estonanta car podiá predire de posicions astronomicas e mai d’eclipsis abans l’ora. L’aparelh foguèt trapat dins la Mediterranèa après la descobèrta de las rèstas d’un naufragi grèc de l’epòca ellenistica, amb de mecanismes inesperats per l’epòca. Mai d’un cercaire a confirmat que se los ancians grècs aguèron aquela tecnologia e que lor civilizacion aguèsse subreviscut 300 ans de mai, serián estats a mand de viatjar dins l’espaci.
A mai, lo mecanisme d’Anticitèra consistís en 82 pèças diferentas amb d’escrituras en grèc ancian que donèron als cercaires, fa gaire, l’escasença de legir la foncionalitat darrièr lo mecanisme. Pr’amor que, dempuèi que foguèt descobèrt lo mecanisme, los scientifics confessavan que ne sabián pas l’utilitat fins al sègle XXI.
Una tecnologia estonanta
Segon la majoritat dels cercaires qu’estudièron aquel mecanisme, foguèt bastit aperaquí en 87 abans lo Crist e se pensa que podiá predire amb precision la posicion futura de las planetas a l’entorn de la Tèrra. La tecnologia del mecanisme es impensabla per l’epòca, çò que provoquèt l’estonament general de la comunautat scientifica que l’estudièt e que ne descobriguèt la foncion fa gaire.
D’autres cercaires creson encara que foguèt bastit en 205 abans lo Crist e que lo vaissèl que patiguèt lo naufragi s’enfonzèt dins la Mediterranèa en 70 abans nòstra èra. De soslinhar qu’aquel tipe de tecnologia mecanica se tornèt pas manifestar abans l’epòca bizantina e islamica medievala perque desapareguèt (e aquò es sonque conegut uèi) de l’istòria de l’umanitat vèrs l’epòca de l’empèri roman, e se pensava qu’existissiá pas fins a la confirmacion actuala de son foncionament. Los relòtges astronomics europèus, de mai, espeliguèron pas abans lo sègle XIV.
Uèi, lo mecanisme d’Anticitèra es al Musèu Nacional Arqueologic d’Atenas après la descobèrta d’un naufragi de l’epòca ellenistica près de l’illa grèga d’Anticitèra, çò qu’explica son nom. Amb lo mecanisme foguèron trobadas d’estatuas, de ceramica e d’argent de l’epòca que confirmèt l’edat del naufragi. Lo vaissèl fasiá camin vèrs Roma.
Malgrat que, ja en 1902, lo scientific Valerios Stais afirmèsse qu’èra un relòtge astronomic, la majoritat dels scientifics diguèron qu’èra plan tròp complèxe per l’epòca. En 1971, lo fisician grèc Charalampos Karakalos analisèt lo mecanisme amb de rais X e la teoria sus sa foncionalitat astronomica tornèt aparéisser. En 2008, de cercaires confirmèron que foguèt bastit a Corint o Ròdes. Totun, la comunautat scientifica internacionala ne poguèt pas establir amb exactitud la foncionalitat fins en 2020. E quand foguèt descobèrt, ne foguèt estonada pr’amor de sa tecnologia revolucionària.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
