La flor classificada scientificament coma Palicourea elata, e mai coneguda coma la flor de labra de femna o flor del poton, es una planta de la familha Rubiceae que demòra sonque a la selva de Mexic, Colómbia, Eqüator, Panamà e Costa Rica. E tanplan es una de las flors mai polidas e curiosas de la planeta.
La flor del poton es una flor plan coneguda a America pr’amor de la forma de la sieuna bractèa ròia, amb una morfologia que remembra plan la labra femenina. Sovent òm pensa que la bractèa es la flor d’aquel arbrilhon tropical mas cal desseparar la bractèa (una fuèlha que pòt originar la naissença puèi d’una flor o pas) e una flor. E cal soslinhar qu’aquela planta a aquela forma de bractèa e la color ròia justament pr’amor que vòl cridar l’atencion e protegir per ansin la flor.
La flor del poton es doncas un arbrilhon tropical que s’adapta plan a de climas suaus e òm la pòt trapar plan en de terrens pròches plan basses dins la selva tropicala d’aquela region americana meridionala. D’un autre costat, tanben es una planta plan singulara car pòt arribar a far fins a 3 mètres de nautor. Lo nom classic donat a aquesta planta foguèt fins fa pas gaire Psychotria elata.
Lo genre de plantas qu’apertenon a la familha de Rubiaceae, s’espandís al long de l’airal de l’ocean Pacific amb mai de 1850 espècias desparièras. Aquò fa d’aqueste genre un genre de plantas qu’òm pòt trapar encara en estat salvatge sovent. Pasmens, maitas espècias d’aquelas polidas plantas son uèi lo jorn en grèu dangièr d’extincion. D’un autre costat, i a cèrtas espècias d’aquelas plantas que produisson una substància nomenada dimetiltriptamina qu’òm classifica coma psicodelica.
Una planta polidòta
La planta del poton es una planta qu’a de besonh fòrça aiga e un terren plan ric en matèria organica e umit e pr’amor d’aquò òm la tròba sonque pròcha o al costat de flumes o rius.
Son de plantas que pòdon créisser (e d’efièch aital fan) dejós d’arbres pr’amor qu’aital la lutz solara que recebon es pas dirècta. Son d’arbrilhons mejans o pichonèls e tanben pòdon èsser espepissadas al torn d’un arbre e pas sonque sul sòl.
La planta del poton a de bractèas rojas e benlèu aquò es la sieuna caracteristica pus singulara. Una bractèa es una amassada de fuèlhas. La flor d’aquela planta es, ça que la, blanca, e fan fòrça odor. Òm la trapa sovent pendent los meses de desembre e març.
La forma e color roi de la bractèa de la planta del poton ajuda aital a cridar l’atencion de divèrsas espècias d’insèctes, que’ajudan a pollinizar la planta, dont de parpalhòls e de colibris. A mai d’aquò, la planta del poton tanben produsís de pichonèlas granas de color negra o encara blava escura.
L’escòrça e la fuèlha de la planta del poton foguèron usadas pels indigènas americans de la selva coma medecina per luchar contra l’otitis, la tos e encara l’irritacion de la pèl. En Panamà e Colómbia i a de personas que l’utilizan per suenhar la dispnea.
La flor del poton pasmens es de mai en mai rara pr’amor del rapid cambiament climatic que patís la planeta uèi lo jorn. E es en situacion critica pr’amor de la desforestacion del sieu abitat natural.
Un article d’Andrés López*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Aqueste article es tanben publicat dins Naturaleza Salvaje, un numeric de geografia e l’environament, que Sapiéncia n’a un acòrdi de cooperacion
