INTERNET E…LO SOLELH
De còps es plan malconeguda la resulta que poiriá arribar pr’amor d’una tempèsta solara a nivèl tecnologic. Uèi, que tots coneissèm de biais jornalièr cossí parlar a travèrs d’internet e es la nòstra pòrta a l’exterior, una tempèsta solara poriá provocar la casuda generala d’Internet a la planeta pendent setmanas. E aquò poriá provocar tanben de grèus conseqüéncias per una granda part de la societat actuala.
Aquela es la resulta d’un estudi scientific, que vòl demostrar qu’una tempèsta solara poiriá provocar de grèus problèmas e pendent fòrça temps a Internet. E se òm pensa qu’aquò poiriá arribar pas jamai al long de nòstra vida, coma se siguèsse un meteòr que pòt quèir tornarmai sus la Tèrra, los cercaires confirmèron que, uèi, lo Solelh patís una epòca de fòrça activitat, mai encara que pendent d’epòcas passadas. E aquò entraïna doncas un dangièr real, segon los scientifics. Sèm premanits per aquel preètzfach ? 
Mai d’activitat solara
Uèi lo jorn lo Solelh viu una epòca de plan mai activitat e plan mai intensa. I a de mai en mai erupcions solaras, tanben conegudas amb lo nòm d’erupcions de classa X. Son las màgers erupcions jamai trapadas pels scientifics. La resulta ne poiriá èsser poder veire l’auròra boreala en de luòcs ont es brica tipica, coma lo nòrd de l’estat francés.
Pr’amor que la planeta tota es crosada totjorn per de vent solar cargat amb de particulas. La majoritat dels còps son blocadas pel camp magnetic que i a al torn de la Tèrra. Mas tanben pòt arribar que lo vent solar venga una tempèsta solara. Es çò conegut pels cercaires coma una tempèsta geomagnetica.
Que provòca tanben mai d’auròras borealas. Mas se aquò es plan polit, tanbe entraïna de grèus problèmas pels sistèmas de navegacion e los espleches electrics. E encara mai pels sistèmas de comunicacion actuals, coma Internet.
Pr’amor qu’una òla de cercaires de Califòrnia, de l’Universitat d’Irvine, volguèt n’estudiar las consequéncias. Que poirián èsser, segon lo son vejaire, plan piègers que çò qu’òm podiá esperar. Car amb un temps espcial desfavorable poiriá arribar la casuda d’Internet pendent setmanas.
Los cercaires tanben confirmèron qu’aquel tipe de tempèstas solaras son raras. E mai encara a l’ora d’arribar fins a la planeta blava. L’escasença reala es sonque d’entre un 1,6% e un 12% cada decada. La darrièra tempèsta solara gigantassa patida per la Tèrra es de l’an 1859. E provoquèt lo fuòc en de milièrs e milièrs de pals telegrafics. Foguèt coneguda amb lo nòm de Tempèsta de Carrington.
Pr’açò los cercaires demanèron d’èsser premanits. Car uèi lo jorn la societat actuala depend e plan de la nauta tecnologia. L’arribada d’electricitat es ligada al 100% a las tempèstas solaras. L’estudi a coma resulta avisar al mond que sèm brica premanits per faciar uèi una tempèsta d’aquel tipe, e que cal doncas, cambiar la pensada se volèm pas faciar de grèvas consequéncias socialas quora arribarà un tipe de tempèsta solara granda coma aquela.
Un solet cable sosmarin en pana poiriá provocar, pr’amor d’una tempèsta solara gigantassa, poiriá provocar la casuda del senhal d’Internet a tot un continent. Mas aquel tipe de cables es estat bastit per aquò faciar e doncas la comunicacion entre continents demorariá isolada amb de continents amb d’Internet e d’autres sens lo senhal. E los reparar poiriá demorar setmanas.
A mai del dangièr social qu’aquò poiriá provocar, i a tanben lo còst economic. La casuda d’Internet jornalièra en un país coma Estats Units poiriá entraïnar la pèrta de 7 milliards de dollars. E se aquò demorèsse setmanas? Los cercaires tanben avertiguèron que la tecnologia actuala poiriá avisar lo mond qu’una tempèsta solara giganta poiriá arribar a la planeta sonque 13 oras abans.
Lo dangièr es pus naut en de luòcs geografics septentrionals. Los cables sosmarins que i a entre Euròpa e America serián los primièrs a quèir e per aquò arrestar cal los protegir melhor. Los satellits tanben poirián patir una pana. Sonque los cables amb de fibra poirián resistir un pauc mai. Mas pas totes avèm aquel tipe de connexion, vertat ?
La Redaccion
