Lo bufle d’Asia, tanben conegut coma bufle indian (Bubalus bubalis) es un grand mamifèr de la familha dels bovids que demòra en estat salvatge e qu’es plan menaçat, mas que tanben es un animal domesticat per l’òme dempuèi fa milièrs d’ans. Es lo bovid pus grand de la planeta e sonque lo gaur es màger.
La comunautat scientifica encara discutís se lo bufle d’Asia salvatge es l’ancessor o la meteissa espècia que lo bufle domètge, car las sieunas mesuras son plan màgers que las del bufle domètge. En estat salvatge, lo bufle d’Asia o aqüatic (pr’amor que se noirís totjorn o gaireben en de rius e flumes) es plan menaçat mas encara n’i a en Índia, Nepal, Botan, Birmania e Tailàndia. L’espècia s’escantilhèt ja en Paquistan, Bangladesh, Laos e Vietnam.
Segon l’UICN lo bufle es dins la lista d’espècias menaçadas aqüaticas car la populacion mondiala de bufles asiatics salvatges seriá de sonque 4.000 especimèns e pro e dins d’aqueles nonmàs demorarián aperaquí 2.500 individús adults, pr’amor que patiguèron un grèu declin de contunh al long dels darrièrs 14 ans (çò es lo 20% de l’espècia). La pièger menaça que pòt patir uèi lo bufle aqüatic es la sieuna ibridacion amb lo bufle d’Asia domestic, pr’amor que, d’aquestes, n’i auriá aperaquí 200 milions en tota la planeta.
Lo bufle asiatic es plan celèbre en aquel continent mas tanben en defòra del meteis pr’amor de la sieuna lach, d’ont es fach lo celèbre formatge mozzarella per la pizza. Los bufles, a mai, foguèron domesticats fa de milièrs d’ans per ajudar los paisans en l’agricultura de cèrtas culturas, coma lo ris.
Lo bufle d’Asia es un bovid gigantàs. Un adult mascle pòt pesar plan 1.200 Kg. Las femes, totun, son un pauc pus pichonèlas, car sonque pesan de mejana 800 Kg. Aquò per çò que tòca als bufles salvatges, car los domestics son mendres e sonque pesan tre 400 Kg (la feme) e 900 Kg (lo mascle). Un bufle d’Asia salvatge pòt far mai de 2 mètres de naut e tanben mai de 3 mètres de longor.
Una populacion salvatge demenida
Lo bufle salvatge, per rapòrt al bufle domestic, es plan menaçat uèi lo jorn. Demòra, mai que mai, als paluns d’Asia del sud e del Sud-èst asiatic. N’i a mai en estat domestic en China, Índia e Asia del sud-èst. Es plan utilizat per la laurada. Tanben i a desenas e milièrs de bufles domestics en defòra del continent; en Austràlia e Nòva Zelanda, en America e tanben en Euròpa (Itàlia e Romania).
L’arqueologia confirmèt qu’aquesta espècia, fins fa relavitament gaire, s’espandissiá plan mai qu’uèi. Per ansin, abans n’i aviá dempuèi los Balcans europèus, en tot crosar Anatolia, Síria e Mesopotamia a mai de Pèrsia e fins al Japon. Uèi sonque ne demòran al sud-èst d’aquel continent.
Lo bufle salvatge d’Asia patís divèrsas menaças dont las malautiás, la destruccion de lor abitat, e lo braconatge, mas la pièger menaça que patís es l’ibridacion amb de bufles domestics, pr’amor del sieu reduch nombre.
Los bufles aqüatics demòran en de grops d’aperaquí un trentenat d’especimèns e se noirisson de vegetacion dont d’èrbas, d’algas e de plantas aqüaticas, de fuèlhas e de frucha. Los piègers predators del bufle (e los sols animals qu’o pòdon far) son lo tigre e lo crocodil, franc de l’òme (de braconaires). De remembrar qu’es lo romiaire qu’a las las pus grandas banas del mond e que pòdon arribar a mesurar fins a 2 mètres.
Per plusors cercaires, lo bufle salvatge seriá l’ancessor del bufle domètge actual e seriá estat domesticat fa aperaquí 6.000 ans. Uèi i a doas sosespècias salvatjas, lo bufle de flume e lo bufle d’aiga o bufle de palun. Aqueste seriá estat domesticat fa entre 3.000 e 7.000 ans. Foguèt una espècia plan espandida pendent lo passat recent, car viviá en Egipte e Africa del nòrd, Euròpa e arribava al flume Yangtze chinés e encara mai enlà.
L’espècia foguèt descricha de biais scientific pel primièr còp l’an 1758 per Carl Linnaeus mas, alara, sonque parlèt d’una espècia e pro a pas doas. A mai de las mesuras d’ambedos tipes de bufle, que ja son evidentas, lo bufle de flume es, mai que mai, negre. Lo bufle de palun a una color pus grisa que puèi ven mai blava. En aqueste tipe de bufles tanben foguèron trapats sovent d’especimèns blancs o albins.
De cromosòmas desparièrs
La morfologia del bufle d’Asia salvatge o domestic es plan semblabla. Tanben las sieunas banas. Totun, lo bufle de palun a 48 cromosòmas e lo bufle de flume n’a mai, 50. Aquò, segon la genetica, benlèu poiriá voler dire que lo bufle pus ancian foguèt lo bufle de flume e qu’aqueste seriá l’ancessor del bufle de palun e aqueste del domestic.
Una caracteristica comuna, pasmens, es que totes los bufles d’Asia aiman plan l’aiga e pr’açò tanben son coneguts amb lo nòm de bufle aqüatic. Lo bufle de flume preferís l’aiga prigonda. Lo bufle de palun sonque de traucs amb d’aiga pas gaire prigonds e lo bufle domestic tota sòrta d’aiga. Quora dins l’aiga, e puèi, daissan que la fanga cobrissi tot lo cors de l’animal. Aquò ajuda lo bufle a arrestar o empedir la picadura d’insèctes que, en la sèlva, n’i a e plan.
Lo bufle es un animal de sèlva e supòrta plan la calor e tot tipe de temperaturas tre 0ºC e 30ºC. Mas se la temperatura es pus nauta, aquò es pas res pel bufle, qu’assajarà de l’evitar en tot dintrar dins de l’aiga. De soslinhar que i a de bufles que tanplan son adaptats a l’aiga de la còsta e tanben a l’aiga marina, malgrat que son pas comuns.
La maduretat sexuala del bufle d’Asia arribarà als 3 ans de vida per los mascles e 2,5 ans per las femes. Lo bufle mascle d’Asia es tot un semental, car pòt copular e prenhar mai de 100 femèlas al long de la sieuna vida (que pòt arribar a durar fins a 40 ans en estat domètge e benlèu un pauc mens en estat salvatge).
Lo zèl de la feme a pas cap sason especiala. Depend plan de la region. Es conegut que la calor arrèsta lo vam del mascle e la femèla per procrear. Cossí que siá, la gestacion de la feme durarà aperaquí 334 jorns e puèi arribarà sonque un bufle, que demorarà amb lo grop mairal divèrses ans. Se lo jove es una feme, demorarà amb lo grop mairal per totjorn. La majoritat dels mascles demòran en de grops de joves e sonque acostan un grop amb de femes e joves quand cal se reproduïre.
Lo bufle d’Asia auriá, segon la genetica, la sieuna origina en Índia, a l’oèst d’aquel subcontinent. D’ailà, l’espècia se seriá espandida vèrs l’oèst mas atanben vèrs l’èst. Benlèu transportat per l’òme, auriá arribat ja a Filipinas pendent lo Neolitic. Ailà nasquèt un tipe de bufle que los filipins coneisson amb lo nòm de carabao e qu’es plan singular. Puèi encara, la preséncia del bufle aqüatic auriá arribat a d’illas encara pus luenhas, coma Guam, divèrsas illas d’Indonesia e Malàisia.
Ambedoas espècias, lo bufle de flume e lo bufle de palun, serián estadas domesticadas per nòstra espècia de manièra independenta. Justament lo bufle domètge es la pièger menaça per la subrevivéncia del bufle salvatge, car nomàs en Asia n’i auriá aperaquí 172 milions d’especimèns. E, al mond, 208 milions.
Aver un pichon bufle sonque cada dos ans en las femes perjudica encara mai l’espècia salvatja. Lo jove bufle naisserà amb mai de 40 quilogramas e quora jove sonque poirà patir l’ataca de predators coma lo tigre, se es desseparat del sieu grop mairal. Car i a pas cap tigre que pòsca aver la valor d’atacar un bufle adult. Es estat espepissat, mai d’un còp, que lo tigre pòt patir de nafraduras plan grèvas que li provocaran puèi la mòrt, se lucha contra un o mai d’un bufle adult.
Per ansin, en Asia ne demorarián (la chifra es pas segura) aperaquí 4.000 individús, dont mai de 3.000 en Índia. La majoritat son en de pargues naturals coma lo de Kaziranga, Manas o Dibru e encara qualcunes paucs en Nandapha, Indravati e Udanti. Totas elas son resèrvas naturalas ont lo bufle es plan protegit e pòt pas èsser caçat nimai atacat per de braconaires. En mai d’aquò, en Nepal n’i aurián 150 especimèns e en Tailàndia aperaquí 50 mai.
Aquel reduch nombre de bufles salvatges restacat amb los milions de bufles domestics entraïna un grèu problèma per la supervivència de l’espècia. Lo futur pus pròche poiriá entraïnar la desparicion de l’espècia salvatja pr’amor de l’ibridacion. Se aquò se debana seriá plan trist pr’amor que confirma que sonque los mamifèrs grands utils a l’òme pòdon subreviure. Los autres destorban e pro. E aquò es un senhal grèu del camin causit per nòstra espècia, car valora brica la biodiversitat, n’importa pas lo luòc o lo continent.
Un article de Christian Andreu*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
