DE PALUNS E DE GRANS FLUMES EN MALHÒRCA PENDENT LO PERMIAN
Un nòu estudi descriu la preséncia de grans flumes e de paluns pendent lo Permian, çò es ara fa entre 290 e 270 milions d’annadas. De cercaires trobèron a la Serra de Tramuntana malhorquina de traças d’ancessors de mamifèrs e de reptils e tanben de mofa, de falguièras e de conifèras a mai d’autras plantas. L’estudi foguèt dirigit per Rafel Matamales, del Musèu Balear de Sciéncias Naturalas que tanben aperten a l’Institut Catalan de Paleontologia Miquel Crusafont (ICP). L’estudi foguèt publicat al numeric Earth-Science Reviews.
Aital, l’illa de Malhòrca, fa ara entre 290 e 270 milions d’ans, èra amassada al supercontinent Pangèa e pròcha a l’eqüador terrèstre. Lo clima èra plan sec alavetz mas i avián d’inondacions qu’èran, pasmens, brica comunas. Ailà i demoravan divèrsas espècias vertebradas e de plantas escandilhadas pr’amor de los grans flumes e los paluns que s’i formavan.
E ara, una còla internacionala de cercaires confirmèt cossí èra aquela region malhorquina pendent lo Permian. Aquò poguèt èsser fach aprés identificar divèrses fossils trapats en l’airal dont d’animals mas tanben de plantas. E que i visquèron abans de la grana extincion que i aguèt pendent la fin d’aquela edat geologica terrèstra.
De remembrar qu’aquela grana extincion globala, tanben coneguda a nivèl scientific coma la granda mòrt, provoquèt la fin dirècta de gaireben lo 90% de totas las espècias de la planeta pr’amor de cambiaments prigonds e l’atmosfèra terrèstra, qu’entraïnèron fòrça pauc oxigèn e tanben una acidificacion dels oceans pr’amor de gigantassas erupcions volcanicas.
Fòrça traças
Los cercaires trapèron fòrça traças animalas e vegetalas e de desparièras mesuras; qualcunas fasián sonque mantuns centimètres mas d’autras encara arribavan als 2 mètres de longor. E fòrça d’aquelas traças foguèron plan identificadas pels cercaires. “Avèm trobat de traças de captorrinids de diferentas mesuras, çò afirmèt Rafel Matamales, de l’Institut Catalan de Paleontologia Miquel Crusafont (ICP) e del Musèu Balear de Sciéncias Naturalas. Son un grop d’ervibòrs uèi escandilhat plan semblants a çò qu’uèi seriá un dragon de Komodo. E qualcunas d’aquelas poirián èsser de la meteissa espècia que ne trapèron un tròç de maxilar en 2002 en Bunyola, prèp del Pòrt de Canonge, en Malhòrca”.
“Tamben foguèron trobadas de traças de pelicosaure, un grop familha luenhana dels mamifèrs. E qualcunes avián una grana vela dorsala sus l’esquia de l’animal, çò apondèt Josep Fortuny, paleontològ que participèt en aquel estudi. Los pelicosaures apertenon al grop dels sinapsides qu’includís los mamifèrs actuals. Uèi son considerats mai mamifèrs que non pas reptils, malgrat son nom de reptils mamiferoïdes”.
De traças vegetalas foguèron identificadas coma de pollèn de mofa mas tanben de falguièras, de licopodiofitas, de conifèras e d’autras plantas uèi desaparegudas. Tanben poguèron classificar de troncs e de brancas de conifèras e de plantas apertenentas al genre Equisetum. Tot aquò mostrèt als cercaires un environament plan ric e divèrs pr’amor de grans flumes e de paluns.
Los cercaires trapèron los fossils entre los vilatges de Banyalbufar e Valldemossa. En divèrses luòcs de las montanhas de Tramuntana tanben estudièron lo paleomagnetisme car caliá poder balhar una edat als fossils e las traças. D’autres cercaires que tanben estudièron aquelas traças foguèron Eudald Mujal de l’ICP, Jaume Dinarès-Turell, de l’Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia de Roma, Evelyn Kustatscher, de l’Universitat Ludwig-Maximilians de Munic, Guido Roghi, de l’Istituto di Geoscienze e Georisorse de Pàdoa, Oriol Oms de l’UAB e Àngel Galobart, cercaire de l’ICP.
La Redaccion
