De cercaires utilizèron mai d’un analisi genetic e d’autras tecnicas per demostrar que la populacion de mòrsas qu’aviá demorat durant sègles a Islàndia s’escantiguèt gaire apuèi l’arribada dels norvegians en l’an 870. La causa principala ne foguèt la caça del mamifèr e lo comèrci d’evòri.
L’estudi foguèt fach per una còla de ce cercaires de Danemarc, Païses Basses e Islàndia, que poguèt demostrar quora se passèt l’extincion de la populacion de mòrsas a Islàndia. Per o far utilizèron la tecnica nomenada Carbòni-14 e l’analisi genetica. La resulta ne foguèt poder confirmar qu’aquela extincion se passèt gaire apuèi l’arribada de colons norvegians a l’illa dins çò que ja poiriá èsser considerat coma un dels exemples mai ancians d’ataca a l’environament fach pels umans.
Per ansin, la preséncia de mòrsas a Islàndia foguèt reala pendent sègles, benlèu milièrs d’annadas. Mas tot cambièt apuèi l’arribada dels colons norvegians al sègle IXen. L’ADN estudiat aguèt coma origina divèrses sits arqueologics e apuèi foguèt restacat amb de donadas istoricas. “Es un dels primièrs exemples d’extincion locala d’una espècia marina apuèi l’arribada d’umans, çò confirmèt Morten Tange Olsen, de l’Universitat de Copenaga. Amb aquò, aurèm mai d’informacion sus lo ròtle qu’a l’umanitat quora parlam de l’extincion de megafauna pr’amor que l’evidéncia es mai e mai granda: quand d’umans arriban a un luòc l’environament patís”.
Un produch de luxe
L’evòri de mòrsa foguèt considerat pendent aquela epòca un produch de luxe e son comèrci s’espandiguèt plan pendent l’epòca vikinga fins a Orient Pròche e Índia. E ara seriá demostrat coma un exemple mai que restaca l’extincion marina locala e l’arribada d’umans, ara per de causas comercialas. Çò de meteis se seriá passat amb la caça de balenas los darrièrs 300 ans.
“L’incentiu economic e la ret comerciala de l’epòca foguèt pro intens per entraïnar de damatges ecologics fatals a l’environament marin, çò apondèt Xenia Keighley, del Centre Artic de Groningen. E la dependéncia de las resorças mamifèras marinas per de noiridura e comèrci son estadas sosestimadas fins a uèi. Totun, l’extincion de mòrsas a Islàndia fa mai de 1000 ans a una relacion dirècta amb l’arribada dels umans”. L’estudi foguèt publicat al numeric Molecular Biology and Evolution.
La Redaccion
