Se Ramsès IId s’ameritava de verai lo títol de grand faraon? De recents estudis dont lo d’Emma Slattery Williams considèran que benlèu foguèt un mèstre de la publicitat que sabiá cossí caliá sonhar la siá imatge mas que benlèu foguèt pas un eròi de guèrra ni grand bastidor coma es estat afirmat fins ara.
Ramsès IId es estat considerat fins ara coma un dels màgers faraons de l’Egipte antica. El tanben s’o pensava aital e o demostrèt en bastir fòrça monuments a la siá memòria. Foguèt lo tresen faraon de la 19a dinastia, demorèt fòrça ans al poder e aguèt de centenats de filhs. « Soi Osimandías, lo rei dels reis, agachatz las miás òbras e demoratz-ne estonats », çò escriguèt d’el al sègle XIX lo poèta anglés Shelley, inspirat pel cronicaire del primièr sègle abans lo Crist, Diodòr de Sicília.
Es malaisit de pensar que Ramsès IId (Osimandías segon un nom sieu ellenizat) foguèt pas un grand faraon. L’Egipte antica es demorada amb fòrça monuments realizats jos son regim. Fòrça bastissas foguèron realizadas a la siá epòca –dempuèi Abu Simbal fins a Karnak – e cal plan estudiar son regne per assajar de comprene quin ròtle aguèt en son temps.
Ramsès IId naissèt en l’an 1303 abans lo Crist e ja participèt a una batalha mentre qu’èra encara un mainatge. Dins sos 10 ans èra ja capitani de l’armada egipciana e dins sos 14 prince regent. Venguèt faraon en 1279 quand moriguèt Sèti Ir. Lèu desplacèt la capitala a Pi-Ramsès, al Dèlta de Nil. Demorèt 67 ans coma faraon e per aquel motiu foguèt lo faraon que regnèt mai longtemps en Egipte antica. Quand moriguèt, Egipte s’espandissiá dempuèi la mar Mediterranèa fins a Nubia (uèi Sodan).
Ramsès foguèt considerat divin, coma los autres faraons. Es per aquò qu’ordonèt de bastir de desenats d’estatuas siás. Tanben construguèt de temples, mas se pòt pas dire se voliá onorar totes los faraons o sonque el meteis. Abu Simbal foguèt bastit per celebrar lo 30n anniversari del sieu regne e encara demòra a la segonda cataracta de Nil. Un dels màgers edificis egipcians antics.
Lo temple de Ramsès es estonant. Es conegut coma lo Grand Temple. Tanben bastiguèt lo Pichon Temple per onorar la siá primièra femna, Nefertari. Ramsès aguèt 8 femnas e de centenats de concubinas, mas sembla que Nefertari foguèt la pus aimada. Sonque amb ela aguèt dètz filhs. Es estat dich que n’aguèt mai de 100.
Nefertari moriguèt quand Ramsès regnava dempuèi 30 ans. La siá tomba es una de las pus bèlas de la Val de las Reinas. Tanben ordenèt de construire los dos temples d’Abu Simbal, lo Ramesseum (amb las pinturas de la batalha de Qadesh), una estatua giganta de Ptah (11 mètres de nautor), la novèla capitala, Pi-Ramsès, lo palais del faraon, e de centenats d’autres monuments.
La granda batalha
Plan celèbras son las pinturas de la batalha de Qadesh, ont Ramsès IId es vist a aucir e chaplar los enemics (ititas) d’Egipte. Uèi es conegut que i aguèt pas cap de victòria egipciana e que la batalha finiguèt amb d’ititas e d’egipcians que se retiravan davant l’enemic. Es pas çò que dison aquelas pinturas. Foguèt doncas un messorguièr, un manipulaire de l’istòria?
Quora tornèt de Qadesh, Ramsès IId afirmèt aver vencut los ititas. La vila de Qadesh, pasmens, demorèt entre las mans ititas. 16 ans apuèi, d’ititas e d’egipcians signèron la patz pr’amor del nòu dangièr assirian. Es lo tractat de patz pus ancian jamai escrich e servat de l’umanitat. Mas, ça que la, i aguèt pas cap de victòria militara del faraon.
Puèi arribèt una crisi economica que sembla d’èsser estada amagada dels registres oficials. Una crisa que s’agreugèt quand Ramsès IId moriguèt dins sos 91 ans. Aquò demostrariá que Ramsès IId foguèt un grand publicista, que sonque pensava a el e que, se caliá dire de messorgas al pòble –coma se passèt après la batalha de Qadesh– trantalhava pas per o far. Son aquelas descobèrtas recentas que fan sospechar que Ramsès IId foguèt un grand bastidor d’edificis, òc, e que demorèt al poder gaireben 70 ans, mas que benlèu foguèt pas un grand faraon pr’amor que mentiguèt al pòble e amaguèt la situacion reala quand i aguèt un declin economic e social. E segon l’istoriana Slattery Williams, aquò buta a se demandar se foguèt lo màger faraon de l’Egipte antica o sonque un grand manipulaire de l’istòria.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
