Simone Weil foguèt una destacada intellectuala en lo domeni filosofic e religiós, nascuda a París l’an 1909 e mòrta en Ashford (Grand Bretanha) l’an 1943, ont s’aviá exiliada après d’una brèva preséncia als Estats Units amb la siá familha, en fugint de l’ocupacion nazi per la siá condicion de josieva. Dempuèi Agost de 1940 fins a mai de 1942, quand recebèt lo permís per partir de França, residiguèt en Marselha, ont establiguèt en aquel “exili interior” amples contactes amb l’intellectualitat occitana de l’epòca. Per Simone Weil foguèt una estapa cuèrta, mas fòrça importanta en la creissença de la coneissença.
Aqueles ligams s’establiguèron sustot a travèrs de la revista “Cahiers du Soud”, ont collaborava un grop d’intellectuals qu’editavan d’articles amb un evident umanisme “mediterranèu” que s’inspirava en la Grècia classica. Un dels grops de la revista defendiá difondre l’esperit de l’”anciana pàtria occitana”, ont èran representats entre d’autres René Nelli o Loís Alibèrt.
L’edicion 249 de la revista, editada l’Agost de 1942, foguèt un especial consacrat a la cultura occitana amb lo títol de “Le génie d’Oc et l’Homme Mediterranéen”. Lo grand estudiós sul Catarisme, Déodat Roché, escriguèt dos articles: “Les Cathares et l’amour spirituel” e “Textes manichéens et cathares”, e la meteissa Simone Weil mantenguèt un brèva mas interessanta relacion epistolara sul tèma, en demandant a Déodat Roché mai informacion.
Simone Weil escriguèt dos articles en aquela edicion, amb lo pseudonim d’Émile Novis, intitulats “L’agonie d’une civilisation vue à travers d’un poème épique” e “En quoi consiste l’inspiration occitanienne”. Simone èra fòrça impressionada en aver legit lo poèma epic la “Canson de la Crosada” l’an 1938, sustot la segonda part, escricha per un poèta anonim partidari del comte de Tolosa.
Simone considerava que mejançant un poèma podèm conéisser l’esperit d’una civilizacion, e qu’aquel long poèma nos marcava clarament una societat digna d’admiracion. Aquela civilizacion occitana èra amarada d’unas valors nòblas, definidas amb tèrmes occitans coma “pretz”, “jòia”, “mercés” o “paratge” de malaisida traduccion a autras lengas.
A l’Occitània anteriora a la Crosada, se produsiguèt una vertadièra Renaissença, que se jonhiá amb la filosofia platonica (Simone adorava l’òbra de Platon), los cultes misterioses de la Mediterranèa Orientala, los corrents gnostics, los druidas e las raïsses primigenias del cristianisme. Simone Weil considerava la civilizacion grèga classica, coma la mai perfiècha, e l’Occitània dels sègles XI e XII coma un assag de contunhar amb lo classicisme grèc, coma una vertadièra Renaissença, que defendiá un cèrt Umanisme sens rebutar lo caractèr mistic o religiós de la persona umana, coma fariá la posteriora Renaissença del sègle XV.
L’Empèri Roman, amb la siá força militar, aviá interromput aquela ideologia comuna a la Mediterranèa de l’epòca de la Grècia classica, e la Crosada contra los Catars, aviá acabat tanben per totjorn amb aquel nòu assag de l’Occitània medievala. Euròpa aviá de besonh recuperar lo sieu equilibri e la siá libertat esperitala, perduts en impausar l’intolerància.
Lo mal del faissisme
Un article polemic, escrich en plena Segonda Guèrra Mondiala, e que foguèt censurat pendent ans, “Quelques réflexions sur l’origine de l’hitlérisme”, criticava lo nazisme e los totalitarismes per l’usatge de la violéncia e la fòrça, mas tanben culpabilizava l’estat nacion sorgit als darrièrs sègles, coma França, qu’amb la siá politica uniformizadora e la siá burocracia, reprimissián tanben fòrça nacions, coma Occitània, e arrestavan l’equilibri e la libertat esperitala. Simone dobtava pas de l’integritat de França, mas opinava que se devián liberar los legats esperitals d’aquelas autras realitats nacionalas.
Malgrat la siá cuèrta vida, escriguèt una ampla òbra, totjorn en tèmas filosofics qu’abastèt de tèmas tan desparièrs coma la religion (amb una clara aproximacion vèrs lo cristianisme catolic malgrat las siás raïsses josievas), la situacion de la classa obrièra o lo mond classic grèc. En la siá òbra, publicada tota après la siá mòrt, detectam una cèrta volontat de reconciliar la civilizacion modèrna amb la tradicion crestiana, mejançant la filosofia grèga classica, sustot lo neoplatonisme. L’escrivan francés Albert Camus definiguèt Simone Weil coma “l’unic grand esperit del nòstre temps”.
Las siás idèas sindicalistas e la siá militància d’esquèrra empenguèron Simone Weil a la participacion en la Guèrra Civila Espanhòla, primièr coma jornalista e après dins de la “Colomna Durruti”, mas critiquèt las massacres absurdas e pas necessàrias que practiquèron ambedós partits. Las siás idèas pacifistas tustavan amb l’òrre espectacle qu’ofrissiá al mond lo conflicte espanhòl. Tota una reflexion en fòrça aspèctes, que al nòstre mond d’uèi, son encara fòrça en vigor e nos pòdon ajudar a soscar.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
