OCCITÀNIA A RÀDIO POPULAR (1966)
A Catalonha existiguèt totjorn un grand interès per Occitània, la siuena cultura e la siuena lenga per de causas istoricas e d’afrairament. Vos volèm uèi parlar d’una anciana emission radiofonica del jornalista e escrivan Emili Casademont e Comas, de Girona, un dels primièrs locutors en poder emetre per ràdio un programa periodic en lenga catalana l’an 1965, encara durant la dictatura franquista.
Grand coneisseire de la realitat occitana, participèt a “Le Depêche du Midi”. Lo jorn 7 de Setembre de 1966, dins del sieu programa a Ràdio Popular, parlèt sul grand escrivan provençal Frederic Mistral, en remembrant la siuena produccion literària e la granda passion mantenuda per l’autor de “Mirèio” envèrs la lenga e la cultura tradicionala occitanas pendent tota la siuena vida.
Dins del programa radiofonic, Emili Casademont remembrèt qualques moments coma la siuena relacion amb lo poèta e professor Josèp Romanilha, amb una “anecdòta” fòrça interessanta e que marquèt lo futur literari del jove Mistral.
De vèrses en provençal
Romanilha estonèt Mistral en amagant una version en provençal del psalm “Miserere” e li demandèt se pendent lo sieu temps liure, escriviá de vèrses en provençal. Davant l’afirmacion, lo meteis Romanilha recitèt qualqu’unes de la siuena pròpria creacion, e per Mistral foguèt coma una “auròra”, quand la siuena lenga èra pas “motiu d’escarniment” e èra presentada “plena de dignitat, plena de simplicitat e majestuositat e amb una forma fresca, simpla e artistica” “per exprimir los mai purs sentiments”. Aquel moment creèt una granda amistat entre ambedós escrivans “amb entosiasme coma filhs d’un meteis Dieu, qu’anhelan per un meteis apostolat”.
La continuacion de la locucion radiofonica remembrava la lamentacion de Mistral perque l’occitan foguèsse considerat un “patois” pels elèits, sens cap d’importància culturala ni literària, o tractava lo procès de creacion del roman “Mirèio” e las relacions entre los Felibres occitans e los de la “Renaixença” catalana e la Copa Santa. Tota la locucion (e fòrça d’autras) foguèt recuelhuda al libre “L’Hora de Catalunya” del mateix Emili Casademont e Comas.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
