L’EXTINCION DEUS DINOSAURES QU’AVÓ COMA CAUSA DUS METEÒRS
E quiò. Segon que semblaré, la sciència, que confirmè adara que l’extincion deus dinosaures, haut o baish 66 milions d’annadas a, ne’s debanè pas pr’amor de la caduda d’un meteòr, mes de dus, pr’amor qu’ei estat descobèrt qu’un segond meteòr tombè près de la còsta occidentau africana pendent la medisha epòca. E com Chicxulub, qui queiguèt dens la peninsula de Yucatan, n’estó pas briga petit.
Atau, ua equipa de cercaires que descobrí un segond cratèr deishat per un meteòr davant la còsta occidentau africana qui seré tombat sus la Tèrra pendent la medisha epòca qui Chicxulub, çò ei 66 milions d’annadas a e que provoquè l’extincion de tots los dinosaures que i avèva alavetz dens la planeta Tèrra.
Lo cratèr descobèrt peus cercaires hè 8,5 quilomètres de diamètre e estó nommat Nadir. Qu’ei situat a centenars de mètres de la superficia e suu sòu oceanic. Segon los cercaires, qu’estó creat per un meteòr qui seré tombat sus la Tèrra pendent la medisha epòca que Chicxulub. Cau rebrembar que dinc a uei se credè que lo meteòr tombat en Yucatan èra estat lo sol qu’auré provocat l’extincion finau deus dinosaures.
Dus meteòrs au còp
La trobalha d’aqueth segond cratèr davant la còsta africana, e publicada au numeric Science Advances, ne seré pas enqüèra estada confirmada, mes deus cercaires d’aquera equipa, com Veronica Bray, de l’Universitat de Tucson, en Arizòna, que confirmèn que dinc a uei, pensar que Chicxulub auré avut ajuda espaciau qu’èra considerat com infantile entà la comunautat scientifica.
Uei que son estats descobèrts dinc a 200 cratèrs provocats per meteòrs dens la Tèrra. La majoritat qu’estón trobats sus tèrra e pas au mar. La causa ei que los meteòrs marins, dab lo temps, que vienen sepelits peus sediments marins. E que son plan mauaisits de trobar. Pr’açò los cercaires qui trobèn lo cratèr Nadir que son plan contents .
Lo cercaire escocés Uisdean Nicholson, de l’Universitat d’Edinborg, qu’estó lo prumèr qui descobrí Nadir. L’analisi de dadas sismicas davant de la costa de Guinèa, en Africa Occidentau, n’estó la causa. L’estudi de las èrsas sismicas deu passat entrainè descobrir com se formè lo sòu marin de la region e puish arribè Nadir.
Segon aqueths cercaires, si lo cratèr ei atau qu’ei segur que lo meteòr hasèva mei de 400 mètres de diamètre. E qu’auré provocat ua terratrèm d’escala 7 e tanben mantun tsunami dab ersas de divèrs centenars de mètres de hautor.
Totun, Nadir n’estó pas autan destructiu com Chicxulub (qui hasèva quasi 10 quilomètres de diamètre e provoquè ua explosion miliards de còps la bomba d’Hiroshima). “Chicxulub provoquè, que digó Michael Rampino, de l’Universitat de Nava Iòrc, l’entrada a l’atmosfèra de posca au long de tota la planeta e qu’auré provocat la disparicion de l’arribada de lutz solara. Nadir n’estó pas autan gran”.
L’atge geologic deu lòc on tombè Nadir qu’ei, haut o baish, 66 milions d’ans, segon los cercaires. Aquera epòca qu’estó tanben quan queiguèt Chicxulub e que’s debanè la fin deus dinosaures .
Totun, pas tots los cercaires i son d’acòrd . Qualcunes, com Philippe Claeys, de l’Universitat Vrije de Brussèlas, qu’ajustè que “sembla estar lo cratèr d’un meteòr, mes que tanben poiré estar ua auta causa. Que cau analisar mei las dadas. Tanben poiré estar un volcan o un trauc provocat per un diapir, ua montanha de sau”.
E, segon Claeys, enqüèra qu’aqueth sia un meteòr, que poiré plan estar que Nadir aja pas ajudat en l’extincion deus dinosaures: “L’atge n’ei pas enqüèra definitiva e mantua dada ditz que’s formè haut o baish 66 milions d’ans a o dilhèu mei tard. Que cau trobar mineraus qui poscan confirmar l’atge deu cratèr”.
Pr’acò l’equipa que descobrí Nadir que vòu adara realizar ua expedicion navèra au lòc en 2024. Aquò poiré ajudar a acabar la discussion scientifica suu son atge e origina. Mes tanben poiré obrir navèras questions, com, se Nadir tombè pendent la medisha epòca que Chicxulub, que’n tombèn tanben autes ?
La Redaccion
