L’ESTELA QUE S’AMAGA
I a una giganta estela que s’amaga al centre de la Via Lactèa. Es situada a mai de 25 000 ans lutz de nòstra planeta, justament al còr de la Galàxia. Son nom es VVV-WIT-08 e ten estonats los cercaires pr’amor que son esclat es mendre pendent cèrt periòde de temps fins a la sieuna extincion. Puèi, meses aprés, tòrna a aparéisser pendent divèrses meses amb tota la siá intensitat. Segon maites astronòms seriá un tipe nòu d’estela dins un sistèma estelar binari.
Per ansin, una còla internacional d’astronòms dirigida per l’Universitat de Cambridge confirmèt la descobèrta d’una plan granda estela al centre de nòstra galàxia. Es gigantassa pr’amor qu’es fins a 100 còps pus granda que lo Solelh e a una caracteristica pròpria: de còps s’amaga e puèi torna a aparéisser. Aquò es un prètzfach jamai conegut abans e pr’açò los cercaires afirmèron qu’òm poiriá parlar d’un nòu tipe d’estela plaçada tanben dins un nòu tipe de galàxia; una nòva varianta de sistèma estelar binari.
Un nòu tipe de sistèma estelar
Los cercaires soslinhèron qu’es una estela qu’es acompanhada per una autra estela o benlèu una planeta, e aquò formariá un sistèma estelar binari. L’objècte espacial qu’es prèp d’aquela estela, pasmens, es tanben acompanhat per un misteriós disc escur, que poiriá se metre davant de l’estela pendent divèrses meses e pr’açò aquela semblariá que s’amaga dels uèlhs de la sciéncia umana. La recerca foguèt publicada al numeric Monthly Notices de la Royal Astronomical Society.
E, malgrat que ja fa temps qu’es conegut que i a de sistèmas binaris espacials ont i a una estela que s’amaga darrièr d’una autra, l’estonament dels cercaires foguèt general car aquò se debana pas sovent entre d’estelas amb aquelas mesuras gigantassas. A mai, e tanben pròchas a VVV-WIT-08, tanben foguèron descobèrtas doas estelas mai que semblarián aver las quitas caracteristicas fisicas. Aquò menèt los astronòms a sospechar un nòu tipe de sistèma estelar binari jamai espepissat abans per la sciéncia umana. La descobèrta se passèt ongan amb l’ajuda del telescopi VISTA, de l’Observatòri Europèu Austral que i a en Chile.
Sonque doas excepcions semblantas foguèron abans agachadas e una d’aquelas es Epsilon Aurigae, qu’amaga son esclat fins a la mitat cada 27 annadas. L’autra es l’estela giganta TYC 2505-672-1, descobèrta en l’an 2016: que s’amaga cada 69 annadas. Mas perqué VVV-WIT-08 s’amaga poguèt pas èsser explicat pels cercaires; Epsilon Aurigae amaga fins a un 50% del sieu esclat mas la nòva estela o fa un 97%.
La redaccion
