L’ACIÈR CROMAT FOGUÈT CREAT EN PÈRSIA
L’acièr cromat foguèt utilizat pel primièr còp en Pèrsia, çò es mai de 1000 ans abans çò que la comunautat scientifica pensava fins a uèi. La confirmacion d’aquela donada arribèt a travèrs d’un nòu estudi fach per de cercaires de l’Universitat de Califòrnia a Los Angeles (UCLA).
La descobèrta es publicada dins la revista Journal of Arqueological Science e arribèt amb l’ajuda de plusors manuscrits persans que conduguèron aquela còla de cercaires fins a Chahak, uèi dins lo sud d’Iran. La trobalha es importanta segon aqueles cercaires car fins a uèi de scientifics mas tanben d’istorians pensavan que l’acièr cromat èra estat creat al sègle XX.
“Avèm trapat la primièra evidéncia d’una mescla de mineral de cròme dins la produccion d’acièr, çò diguèt Rahil Alipour, arqueològ d’aquela meteissa universitat. Cresèm qu’aquò es un fenomèn tipic de l’anciana Pèrsia”.
Segon los cercaires, doncas, aquel fach se passèt al sègle IId abans lo Crist. En mai d’aquò, ajudarà a reconéisser de produches qu’uèi son dins de musèus o de colleccions arqueologicas e a veire se son faches d’acièr cromat coma los que se produguèron a Chanak segon la tradicion d’aquela vila. Cal remembrar que segon mai d’un manuscrich posterior a aquela epòca, çò es entre los sègles XII e XIX, Chahak foguèt totjorn considerat coma un dels mai grosses centres de produccion d’acièr de la region.
Un mistèri encara per resòlver
Totun, malgrat que los arqueològs poguèsson identificar Chahak coma aquel grand centre de produccion de l’acièr cromat persan, lo poguèron pas encara situar geograficament car uèi i a plusors vilatges en Iran qu’an aquel nom.
Un d’aqueles manuscrits, lo celèbre al-Jamahir fi Marifah al-Jawahir (o Cossí conéisser las gemmas) del sègle X-XI, es escrich pel persan Abu-Rayhan Bruni e es fòrça important car descriu cossí far d’acièr amb un mineral que, malgrat que misteriós, los cercaires identifiquèron coma lo cròme. E d’analisis amb de microscòpis electronics confirmèron de traças de cròme dins l’acièr.
Lo cròme arribèt al 1 o 2% del pes de l’acièr, çò que tornariá pas èsser observat fins al sègle XX. “Al sègle XIII l’acièr de las espadas de Chahak èra celèbre dins lo Mond entièr, çò confirmèt Thilo Rehren, tanben de l’UCLA. Uèi sonque es conegut per son agricultura”. Pasmens, los arqueològs an pogut plan identificar e tanben desseparar aquela tecnica de Chahak de la tradicion que i aguèt tanplan en Ozbequistan o Turcmenistan pr’amor qu’aquel acièr teniá mai de cròme (1%). Ara los cercaires ne vòlon trapar mai de traças dins de pèças de musèu per confirmar, fin finala, aquela descobèrta.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
