LA VIDA VIDANTA D’UN MAMOT
Malgrat qu’es un animal preïstoric iconic encara uèi es plan desconegut per tot çò que tòca a la siá vida vidanta. Pr’açò una còla de cercaires analizèt l’evòri d’un mamot preïstoric (Mammuthus primigenius), que demorèt en Alaska fa aperaquí 17.100 ans. Segon los cercaires foguèt un dels darrièrs especimèns que visquèt en aquela region de la planeta.
Aquò pr’amor de la desconeissença scientifica actuala que i a encara sus cossí visquèron los mamots e cossí foguèt la siá vida vidanta. Los cercaires assagèron d’estudiar a travèrs de l’evòri fossil d’aquel mamot (e restacat amb de dents d’autres animals d’aquela epòca) tota la sieuna vida, dempuèi que foguèt sonque un pichon mamot fins a la siá mòrt, amb aperaquí 28 ans d’edat.
Los cercaires coneissián que l’elefant african actual es un mamifèr migrador e doncas caliá descobrir (e i aviá la sospecha) que los mamots tanben o foguèron. “L’estudi ajudarà a comprene melhor los cambiaments que patisson los animals uèi pr’amor del cambiament climatic, çò diguèt Matthew Wooler, cercaire de l’Universitat d’Alaska a Fairbanks”.
Per far l’estudi, los scientifics analizèron la rèsta d’isotòps e la quantitat d’estrònci e oxigèn que demorava dins l’evòri del mamot. Puei restaquèron aquelas chifras amb lo cambiament isotopic que patiguèt Alaska los darrièrs milièrs d’ans. Las dents fossilas d’autres animals sonque avián, pasmens, de senhals isotopicas localas.
Migrador, òc, mas pas gaire
La diversitat isotopica de l’evòri del mamot confirmèt que foguèt un mamifèr amb fòrça movement. “Lo nivèl d’isotòps d’estrònci que i a en de plantas e al tèrra es un miralh de la formacion geologica de la region, e diferenta, segon lo paisatge, çò confirmèron los cercaires”.
Per ansin, los erbivòrs tanben an dins eles aqueles cambiaments isotopics. E aquò pòt ajudar a descobrir se un animal foguèt plan migrador o pas. Segon la resulta, lo mamot foguèt un animal que se moviá plan al long d’un setmana mas èra pas totalament migrador. L’ancian ADN d’aquel especimèn tanben permetèt classificar lo mamot coma un que demorava en grop, un dels darrrièrs grops de mamot que i aguèt en Alaska.
“Quand lo mamot aguèt aperaquí 15 ans d’edat, çò diguèt Wooler, i a un trincament radical dels isotòps. Çò de mai segur es que calguèt abandonar lo grop pr’amor que venguèt adulte, cossí se debana uèi demest los elefants”.
Lo mamot, un mascle, patiguèt una creissença generala d’isotòps de nitrogèn pendent lo darrièr ivèrn de la siá vida. Aquò es, segon los cercaires, un senhal d’una fin pròcha car se debana en totes los mamifèrs. L’estudi ara serà utilizat per assajar de comprene melhor los cambiaments que pòdon patir uèi lo jorn los animals pr’amor del cambiament climatic que patís la Tèrra, ara e pendent lo futur”.
La Redaccion
