LA POSSIBLA CAUSA DE LA CASUDA DEL METEORIT CHICXULUB
Es causa saupuda que la casuda del meteorit Chicxulub sus la Tèrra fa 66 milions d’ans provoquèt l’extincion massissa de la majoritat de las espècias animalas de l’epòca, dont los dinosaures. Lo meteorit aviá un diamètre d’aperaquí 10 km e se truquèt amb la superfícia de Yucatan amb un angle de 60 grases, un dels piègers cases que i pòt aver dins de catastròfas d’aquela mena. Aquò entraïnèt una nívol de gas toxic dins l’atmosfèra e la mòrt rapida de totes los dinosaures e tanben del 75% de la vida sus la planeta. Ara, un nòu estudi explica quinas poirián èsser estadas la trajectòria e l’origina d’aquel meteorit.
L’estudi, publicat dins lo numeric Scientific Reports pels astrofisicians d’Harvard Amir Siraj e Avi Loeb, descriu lo viatge que lo faguèt aquel meteorit dins lo Sistèma Solar e perqué tombèt, fin finala, sus nòstra planeta. Un fach jamai explicat abans scientificament. La teoria ne seguís una autra, fòrça coneguda, que situava l’origina de Chicxulub dins la cencha d’asteroïdes entre Jupitèr e Mart.
Per ansin, segon de nòvas evidéncias descobèrtas dintre lo cratèr que lo daissèt lo meteòr Chicxulub, aquela ròca seriá compausada de condrita carbonacèa, un fach pro rar, car sonque los asteroïdes que viatjan longtemps an aquela composicion. Mas, amb l’ajuda d’una simulacion gravitacionala, Siraj e Loeb mesurèron qu’una part d’aqueles meteorits que viatjan fòrça longtemps an lor origina dins la dicha nívol d’Oort, un cercle de glaç a la frontièra del Sistèma Solar. D’ailà, lo meteorit se poiriá èsser ronçat fins a l’orbita jupiteriana.
Lo Sistèma Solar es una sòrta de bilhard electric, e Jupitèr, pr’amor de sa gigantassa massa, pòt capturar plusors meteorits qu’an viatjat pendent de longs periòdes e puèi los lança tornarmai vèrs lo Solelh, çò diguèt Siraj. Alara l’estela del Sistèma Solar pòt trencar aqueles meteorits pr’amor de sa gravetat e los tornar lançar puèi vèrs l’exterior”.
Un nòu viatge espacial
Segon aqueles astrofisicians, es plan possible que lo Solelh trenque un meteorit mai grand en mai d’un tròç e que torne rebutar aquestes amb sa gravetat. Un còp aquò fach, çò confirmèron los cercaires, tanben i a l’escasença qu’un d’aqueles tròces pòsca rescontrar un obstacle long de sa trajectòria vèrs la nívol d’Oort. E un d’aqueles tròces poiriá ben trapar la Tèrra sus son camin espacial.
Una nòva analisi de totas aquelas donadas aguèt per conclusion que los meteorits que viatjan longtemps per l’espaci an un factor dètz còps màger d’èsser capturats pel Solelh e un 20% d’escasenças de patir un fenomèn coma aquel. E aquò es çò que se poiriá èsser debanat amb Chicxulub pr’amor de son edat.
“L’estudi a confirmat que la casuda del Chicxulub aguèt per causa aquel fenomèn espacial, çò diguèt Loeb: l’arribada al Solelh d’un meteorit qu’auriá patit puèi un trincament aital poiriá ben èsser çò qu’auriá provocat lo viatge d’un d’aqueles tròces vèrs la Tèrra, en entraïnant l’escantiment dels dinosaures”.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
