Pendent decades era opinion scientifica popular afirmèc qu’es neandertalians sigueren ua espècia umana fòrça mès violenta que non era nòsta, Homo sapiens sapiens. Aguesta credença auie coma base quauqu’uns estudis sus es herides en cap des crans neandertalians. E aguesta opinion ja anaue pro ben entath complèx de superioritat qu’auem encara es umans modèrns.
Aguesta opinion, maugrat qu’auie coma base diuèrsi estudis scientifics non ère corrècta. Pr’amor qu’ara naues donades confirmen qu’era nòsta espècia patic uns nivèus de violéncia tan grani com es que patigueren es neandertalians. E açò vò díder que se es neandertalians sigueren ua espècia violenta, era nòsta espècia tanben.
Aguesta ei era conclusion d’un nau estudi hèt per recercaires dera Universitat de Tübingen en tot comparar mès de 800 exemples fòssils d’esqueletes de neandertalians e d’Homo sapiens sapiens que demorèren en Euròpa e Asia entre hè 80.000 e 20.000 annades. Es donades son clares; era nòsta espècia patic tantes herides en cap coma era des nòstes cosins preïstorics.
Cau cambiar era nòsta vision
Atau, eth nau estudi demane de cambiar aguesta opinion sus es neandertalians pr’amor que confirmen qu’era luta jornalièra d’aguesta espècia en aquera epòca siguec dura mès non solament pes neandertalians. Per totes.
Era vision que i auie enquia aué ère qu’es neandertalians aueren ua vida mès violenta que nosati pr’amor qu’utilizauen lances entà caçar. Açò explicarie un nivèu de traumes tan naut. De mès, diuèrsi antropològs digueren qu’auien ua conducta sociau fòrça violenta pr’amor dera vida qu’auien coma caçaires-coelheires nomades pendent era Edat deth Glaç e es contunhs atacs que patien per ossi e ienes.
Ara, totun, un nau estudi analizèc damb mès prigondor eth tipe de vida des neandertalians e dera nòsta espècia en tot compdar eth tipe de trauma, sèxe, edat dera mòrt e localitat. E es scientifics non trapèren cap diferéncia entre es herides patides per ua o auta espècia.
“Ei un estudi que confirme qu’era ipotèsis que didie qu’es neandertalians patien mès herides qu’es òmes modèrns non ei vertat – çò diguec eth cap d’aguest nau estudi, Katerina Harvati-. Pr’açò demanden entara comunautat scientifica de reconsiderar era vision qu’afirme qu’es neandertalians sigueren mès violents e qu’auien mens capacitats coma caçaires”.
Aguest estudi arribe dempús dera recenta descobèrta sus eth tipe de vida des neandertalians contrària ad aguesta vision de violéncia. Atau, diuèrsi estudis an confirmat qu’es neandertalians sigueren es prumèri artistes en es caunes, qu’utilizèren tecniques de caça fòrça sofisticades, que coneishien eth huec e que sigueren mès sociaus encara qu’es Homo sapiens sapiens pr’amor que se crotzèren non solament damb es umans modèrns mès tanben damb es auti nòsti cosins, es denisovans. Er estudi siguec publicat ena revista online Nature.
Era Redaccion
Aguest article ei publicat gràcies a un acòrdi de cooperacion damb www.aranes.club, era pagina web entà apréner aranés de forma gratuita
