Es scientifics an descorbit qu’es fòrces laguens d’un proton pòden arribar a ua pression semblabla ara de dètz elefants en un airau mès petit qu’un nuclèu atomic. Eth descorbiment arribèc dempús de har ua mapa des fòrces que i a laguens un proton peth prumèr còp. E siguec descorbit que i a interaccions sosatomiques qu’expliquen plan era sua estructura e conducta quan truque.
Atau, laguens un proton ia ua grana fòrça. Laguens d’u proton i a fòrces tant intenses que pòden comparar-se damb eth pés de 10 elefants laguens un airau plan petit. Er estudi siguec realizat per ua còla de cercaires internacionau e atau podec èster descorbit plan milhor era estructura intèrna deth proton.
Er estudi non aurie podut èster realizat sense es simulacions informatiques basades ena cronodinamica quantica en linha (lQCD). Es resultats sigueren publicadi ena revista online Physical Review Letters, e mòstren com es quarks que i a laguens d’un proton responen as interaccions dera fòrça fòrta, era madeisha qu’amasse junhudi es nuclèus atomics.
Ua naua mapa des fòrçes interiors deth proton
Eth proton ei ua des particules fondamentaus dera matèria e ei hèt de 3 quarks junhudi per ua interaccion plan fòrta. Enquiara açò solament podie èster coneishut de manèra teorica mès aguest estudi demostrèc poder véir es interaccions intèrnes d’un proton.
Segontes Joshua Crawford, dera Universitat d’Adelaida e autor der estudi, eth descorbiment confirme qu’enquia en escales plan diminutes es fòrces que i a laguens un proton son gigantasses e pòden plan arribar enquia mièi million de newtons, çò ei “com 10 elefants laguens un espaci plan mès petit qu’un nuclèu atomic ». Aguest nombre qu’ei susprenent pr’amor que parlam d’ua escala sosatomica on es distàncies son der òrdre de femtomètres (10⁻¹⁵ mètres).
Es simulacions demostrèren qu’aguestes fòrces son gigantasses, quiòc, mès que tanben pòden èster diferentes segontes era posicion des quarks laguens deth proton. I a cèrtes regions deth proton on es quarks receben ua fòrça tan grana que demòren junhudi mès que tanben i a d’autes regions deth proton on es fòrces pòden provocar efèctes asimetrics clau qu’an ajudat a compréner milhor era estructura d’aguesta particula.
Entà descorbir açò es cercaires utilizèren cromodinamica quantica en linha, ua naua tecnica plan avançada que permet recrear aquera fòrça damb ua grana precision. Qu’ei ua tecnica que dividís er espaci e eth temps laguens ua region plan petita laguens deth proton e ajude a véir com es quarks agissen laguens deth proton.
Segontes Ross Young, dera Universitat d’Adelaida, açò ajudèc a recrear ua fòrça fòrta en diferentes regions deth proton. Aguesta fòrça qu’ei era mès intensa des quate fòrces fondamentaus dera natura e ei era responsabla de mantier junhudi es quarks en particules coma protons e neutrons.
Er estudi creèc era mapa mès petita jamès creada per òme. Segontes er estudi, es cercaires podèren analizar era distribucion dera fòrça de color nomentada Lorentz que provòque enes quarks ua dispersion prigonda dura.
Eth tribalh tanben ajudèc a estudiar era asimetria de Sivers, un fenomèn ja observat en experiments de dispersion prigonda dura. Era simetria de Sivers descriu com es quarks que i a laguens un proton polarizat preferís mòir-se mès cap a cèrtes direccions quan receben un truc de particules de nauta energia.
Segontes er estudi, era fòrça de color-Lorentz a un ròtle clau en aguest fenomèn. Pels cercaires es distribucions de fòrces balhan ua milhor compreneson dera dinamica intèrna deth proton e tanben an ajudat a compréner se perqué passe çò que passe quan i a un truc de nauta energia. E eth resultat ei poder díder aué qu’era asimetria de Siver pòt èster dirèctament restacada damb es distribucions des fòrces intèrnes deth proton.
Aguest descorbiment a d’implicacions teoriques mès tanben practiques. Pr’amor que compréner milhor era estructura deth proton ajudarà a milhorar era precision de modèls usats ena fisica de particules e açò tanben includís cèrts experiments. D’un aute costat, era recerca tanben poirie èster usada en tecnologies avançades com era terapia de protons. Açò qu’ei un tractament oncologic utilizat entà atacar càncers damb grops de protons de nauta energia e atau redusir eth mau provocat ath teishut der airau. Se ara es milhor coneishuda era estructura deth proton, es cercaires poirien usar milhor er usatge de particules ena medecina.
Fin finau, segontes Young, aguestes fòrces ara demòren visibles peth prumèr còp e donquse demòre unida era teoria e era experimentacion, çò que daurís eth camin a naues e mès modèrnes tecnologies.
Era Redaccion
