Uèi per uèi, totes parlan d’energia renovelabla. Sembla la font de tot çò que pòt èsser adobat. Tanben las consequéncias del cambiament climatic. Mas per ne poder d’un biais adaptat cal benlèu conéisser de biais prigond e pas tan superficial çò qu’es una energia renovelabla e quins ne son los tipes. Sonque aital ne poirem parlar amb rigor.
Pr’amor que uèi i a fins a cinc tipes desparièrs d’energia renovelabla, dont l’energia solara mas tanben la termica o encara d’autras. Va sens dire que la font pus importanta d’aquel tipe d’energia es lo Solelh, mas tanben la quita Tèrra. E caduna a de caracteristicas e consequéncias tanben plan desparièras.
Cinc diferents tipes d’energia
Segon mai d’un expèrt, l’energia renovelabla es lo tipe d’energia emplegada pels umans que pòt èsser transformada en energia utila e qu’es, mai que mai, sens fin. Aquel tipe d’energia pòt venir devesit a l’encòp en cinc grands grops: d’energia solara mas tanben eoliana, d’energia idraulica, geotermica e aquela restacada amb la biomassa. Cap d’aquelas energias provòca pas de pollucion e totas ajudan fòrça a luchar contra lo cambiament climatic actual.
L’energia solara, sovent tanben dicha fotovoltaïca, a per origina lo Solelh. N’i a en realitat dos tipes: l’energia fotovoltaïca e l’energia termica. La primièra fa partida de l’energia que produtz d’electricitat e es producha per de cellulas fotovoltaïcas. Son los celèbres panèls solars. Puèi i a l’energia termica, utilizada per caufar un fluid amb lo Solelh.
Amb la lutz solara se pòt calfar d’aiga fins als 1000 grases per generar d’electricitat. Mas sonque fonciona se i a de lutz solara. Aquò vòl dire qu’es pas permanenta.
L’energia eoliana, d’un autre biais, es aquel tipe d’energia restacada amb los molins d’aire que produson d’energia electrica amb l’ajuda de l’energia cinetica, tanben coneguda coma vent. Se son sus la tèrra, son de molins terrèstres, mas se son sus la superfícia de la mar, son de molins marins. E doncas, se i a de vent, i a d’energia, mas sonque i a de bons resultats amb de grandas installacions.
L’autre tipe d’energia renovelabla es l’energia idraulica, qu’aprofiècha los corrents marins per produire d’electricitat. Es un tipe d’energia basada sus la fòrça de l’aiga e que tanben demòra dependenta del temps. Son las restancas, las marèas o encara aquel tipe de fonts qu’utilizan la diferéncia de temperatura que i a entre lo fons marin e la superfícia d’aqueste (que tanben provòca de corrents marins).
L’energia qu’arriba de la biomassa es la qu’a la calor per font principala e amb aquò pòt crear d’electricitat. Aquò pòt venir amb de fuòc, de gas o encara de metan. Es producha d’un biais local e sovent es tanplan un dangièr per la noiridura umana. La lenha e los biocarburants liquids o jos forma de gas intrarián tanben dins aquel tipe d’energia.
La part pus flaca d’aquel tipe d’energia es que, se la regeneracion naturala ven mai granda que lo consum, es pas pus renovelabla e la cal abandonar. Al sieu costat i a l’energia del Solelh o geotermica. A la calor de la tèrra coma font principala e es plan emplegada dins de païses septentrionals, coma Canadà o Québec. Ajuda a aver un ostal caud e tanben pòt crear d’electricitat. Plan mesconeguda dins lo sud europèu, es fòrça utilizada dins de païses freges. Plan mai que se pòt pensar.
Mas sovent sonque es trapada a mai de 2500 mètres de prigondor, ont la temperatura se situa entre 150º C e 250 °C. Alara la fan servir per produire d’electricitat. Se la temperatura es mendre, de 30º C a 150 °C, es utilizada per calfar los ostals. Es tanben d’energia renovelabla mas la siá velocitat d’arribada a l’ostal pòt pas venir mai rapida que lo sieu ritme dins la tèrra.
Ara podèm parlar un pauc mai justament d’energia renovelabla car ne coneissèm las fonts e los desparièrs tipes. E aquel fach nos pòt ajudar a espandir l’idèa ecologica qu’es necite de las emplegar fòrça se nos volèm pas trobar, un jorn, dins un infèrn de planeta sens vida.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
