Las cronicas europèas del sègle XVI afirman que quora Colomb arribèt a divèrsas illas de la mar Cariba pendent sos darrièrs viatges de descobèrta, i poguèron pas desbarcar perque los caribs los ataquèron. Los caribs èran, segon aquelas cronicas, de canibals, crusèls e brutals. Ara una còla arqueologica assolida qu’aquel agach correspondiá pas a la […]
Pensam toti, dilhèu, que dar un punet ei un hèt universau ena espècia umana. Totun, i an cultures qué encara que non dan punets. Açò vò díder qu’ei un comportament aprenut. Era sua origina, segontes quauques scientifics, aurie eth punet qu’es mairs en determinades cultures dan as bebès en tot dar-los eth minjar nhacat. Era […]
Per la majoritat de las gents l’idèa qu’avèm sus l’epòca de la preïstòria es marrida. Sovent pensem d’idèas que, amb lo temps, son vengudas de topics. Pas res mai: la violéncia que i aviá, lo ròtle de femnas e d’òmes, la brutalitat d’esperit de las divèrsas espècias ominidas, lo canibalisme neandertalian o la nòstra preséncia […]
Una espècia mai, lo caval, qu’es pro intelligenta per reconéisser l’estat emocional dels umans. Un estudi scientific, ara, o confirma. E la resulta dona d’informacion per tornar d’obrir las discussions sus se los animals pòdon sentir d’emocions e patir o pas. Un debat que fa temps qu’es obèrt e que cal contunhar pr’amor de sa […]
Aquò marca la fin de la construccion de SuperKEKB, l’accelerator d’electrons-positrons lo mai grand e poissant de ço qu’exista vuèi. Es construch en Japon dins lo vielh tunèu de 3 quilomètres de KEKB (1999-2009), que menava au premi Nobel 2008 (Kobayashi-Maskawa). Au còntre dau LHC, l’accelerator star dau CERN, o de son avi lo LEP, […]
Lo problèma del plastic per l’environament, a nòstra epòca, es tras qu’alarmant. N’i a dins los oceans e pertot. Aürosament, ara, e mentre que degun o podiá pas pensar, de cercaires an trobatt cossí crear una enzima que manja lo plastic de las botelhas, un tipe de textil e de tapisses. Una bona nòva per […]
Era descobèrta d’ua importanta populacion ena ciutat maia de La Corona entre es anades 250 e 900 dC poirie cambiar es coneishences qu’auem sus aquera civilizacion. Naues excavacions confirmarien que, mès que ciutats independentes, era cultura maia siguec ua amassada de grani empèris politics. Atau, es naues evidéncies trapades damb diferentes tecniques ena anciana ciutat […]
L’espèr que la creissença del nivèl de dioxid de carbòni en la Tèrra seriá chuclat per las plantas e que, a mai, seriá bon per elas e la planeta, poiriá èsser pas vertadièr. Un estudi fach pendent mai de 20 ans demostrèt que la creissença de las plantas s’arrèsta als 12 ans amb mai CO2 […]
Vuei, la sciencia es de pertot, dins cada minuta de nòstra vida vidanta. D’aquò s’ensiègue tanben un molon de hoaxes e de manipulacions politicas, en particular dins lei domenis de la santat e de l’environament. Alòr, coma veire clar dins tot aquò ? Mon ponch es qu’en realitat l’a tanben un autre cambiament qu’apareguèt dins […]
La revòlta del general visigòt Flavius Paulus l’an 673 auriá pogut cambiar l’istòria d’Occitània e Catalonha. Lo soslevament en sa favor foguèt total en tota la Tarraconensis (Catalonha) e la Narbonensis (Occitània). A mai, Paulus foguèt coronat rei oriental (Rex orientalis provinciae) per oposicion al Rex meridionalis (rei del sud), Vamba, rei dels visigòts. L’istòria […]