Solament parlar d’orsins, ariçons marins e congombres de mar que pòt semblar dejà que parlam d’animaus irreaus. Pr’amor que son pas briga coneguts. Ne son pas coneguts los lors noms mes tanpòc com son aqueths animaus. E, se espiam ua fotografia, pensaram que son pas reaus e que meilèu son animaus d’ua auta planeta.
N’ei pas atau. Que son animaus marins. E que son equinodèrmes coma las estelas de mar. Tots qu’an petits pés en fòrma de tube e qualcunas espècias que son cobèrtas per sistèmas de defensa plan singulars. Los lors bròcs que protegeishen l’animau e tanben que l’ajudan a se desplaçar, coma se debana en çò deus orsins. Solament qualcunas espècias an poison aus bròcs.
Los orsins e los ariçons de mar qu’an un cors redon o plan. Lo lor nom scientific qu’ei equinoïde, que vòu díser ariçon marin. Lo lor cors qu’ei radiau mes los braç e patas que son amassa ligats au cors e donc que sembla qu’an ua fòrma esfèrica. E qu’utilizan los lors bròcs entà se desplaçar.
Animaus dab fòrma aerodinamica
Los orsins marins que’s neureishen de las algas e de petits animaus coma los briozoaris. Los orsins-còr qu’an ua fòrma drin mei aerodinamica. Qualcunas espècias an un nom vertadèrament estonant coma la patana de mar. La soa color qu’ei bruna.
Los congombres de mar que son deu genre deus olothurides e qu’an ua fòrma mei cilindrica. Lo lor cors qu’ei tendre e qu’an la pèth plan dura. A la boca qu’an tentacules que pòden entrar a l’interior de lor cors. Entà se desplaçar suu fonz marin an dinc a 30 tubes. Se i a un dangèr, lençan daubuas partidas deu cors, coma l’estomac o enqüèra l’intestin e atau qu’arrèstan los lors predators. Puish regeneraràn las parts deus cors lençadas. Que semblan mei d’animaus d’ua auta planeta e non de la Tèrra.
Los tunicats son pas equinodèrmes. Lo lor nom que rapèra la tunica que cobreish l’animau. Que son gelatinós e que demoran tostemps ligats a la ròca o a d’algas en d’aigas pas autan pregondas. Que’s neureishen en tot filtrant l’aiga de mar.
Quan parlam d’aqueth tipe d’animaus marins que cau conéisher qu’uei i a mei de 950 espècias d’orsins e ariçons de mar e mei de 1.500 espècias diferentas de congombres de mar. Tanben que i a mei de 1.400 espècias diferentas de tunicats. Que son animaus a miei camin enter los animaus vertebrats, qu’an colomna vertebrau, e los invertebrats.
Las lancetas, fin finau, que semblan de petits peishs mes n’an pas colomna vertebrau, maissèras, uelhs o aletas. Que demoran devath lo sable en tot filtrar l’aiga e que pòden arribar plan aus 5 centimètres de longor. Se cau, que pòden enqüèra huéger lèu deus predators e uei enqüèra i a mei de 25 espècias diferentas que demoran en aigas briga pregondas.
De soslinhar que lo màger congombre de mar que i a au monde qu’ei l’espècia Stichopus. Demora, sustot, au mar de Filipinas e que pòt arribar aus 90 centimètres de longor e 15 centimètres d’amplor, çò que hè d’aquera espècia un animau unic e estonant.
Era Redaccion
Aquesta cronica suu Ràdio País: https://soundcloud.com/radio-pais/natura-animaus-dun-aute-monde?in=radio-pais/sets/natura
Fotografia Principau: Diego Delso/CC.
