QUAN ES CÈUS ÈREN DES PTEROSAURES

Pendent era epòca des pterosaures tanben demorauen d’autes reptils damb eri, mès qu’èren pas dinosaures; aguesti èren solament terrians. Enes mars i auien plesiosaures e es cèus èren plens de pterosaures, es animaus voladors mès grani que i a auut jamès ena Tèrra.

Era sciéncia paleontologica a confirmat qu’es prumèrs vertebradi que volèren sigueren es pterosaures, hè 220 milions d’ans. Damb eth temps, arribèren a èster es animaus mès grani que i a auut jamès en es cèus dera nòsta planeta. Pterosaures coma Quetzalcoatlus northropi, que demorèc pendent era fin deth Cretacèu, auie ues ales que hèien mès de 10 metres – ambdús ei clar – e aquerò ei coma un avion petit d’auè, çò que non ei pauc.

Pas totes es espècies de pterosaures sigueren tan granes. Es prumères se desvolopèren pendent eth Triassic e èren mès petits qu’un ausèth d’auè. Era evolucion hèc que non auèren mès era coa longa qu’auien es prumères espècies e que creishessen mès e mès.
“Quauqu’ns arribèren a pesar mès de 300 quilograms – çò ditz Michael Habid, dera Universitat deth Sud de Califòrnia e qu’a hèt un estudi recentaments sus eri a LiveScience-. Aguesti èren solament un grop fòrça particular de pterosaures, mès aquerò balhe ua idèa de com n’arribèren a èster de grani”.

Era evolucion deth vòl

Ena longa – o cuerta segontes eth punt de vista – istòria dera Tèrra s’a podut ja demostrar scientificaments qu’es prumèrs organismes que volèren sigueren es insectes. Demest es vertebradi trapam es pterosaures, es ausèths e es arrates caudes. Toti tres desvolopèren era abilitat de volar en desparières epòques, pterosaures e ausèths prumèr e arrates caudes dempús – aguesti solament començèren a volar hè 50 milions d’annades -.

Aguesta abilitat a tres caracteristiques comunes coma son auer ua anatomia adequada, uassi ueds e uns musculs pro poderosi per començar eth vòl. Mès pas toti es animaus que volen o an volat an auut aguestes tres caracteristiques amassa. Es pterosaures es aueren.

“Es arrates caudes an un sistema especiau entà començar a volar mès non an es uassi pneumatics (çò vò díder ueds) – çò confirme Michael Habid -. Es ausèths an es uassi ueds mès non an pas era manèra correcta de començar a volar e non an ua anatomia – ales – adequada entà volar. Solament es pterosaures aueren es uassi ueds, era manèra correcta de començar a volar e músculs poderosi entàth vòl. Açò qu’els hè es arreis des cèus”.

Ath delà d’açò, i a força anecdotes anatomiques des pterosaures desconegudes pera gran majoritat des umans. Es ales èren ua extension deth quatau det e en aguestes auien ua sòrta de microfibres qu’ajudaven a volar e a que era ala siguesse mès hòrta.
Fin finau, bèri uns pterosaures auien peu e non plomes coma pensen quauqu’ns en vèder Archeopteryx, un tipe d’animau que siguec, dilhèu, er ancessor des ausèths e pas un pterosaure. Hèts que hen des pterosaures es animaus mès grani qu’an volat jamès ena Tèrra.

Christian Andreu.