TRÒBAN D’ÒSSES DE GASTORNIS EN L’ARTIC

Segon la revista Scientific Reports, una còla de paleontològs a trobat los primièrs, e fins uèi, unencs fòssils de l’aucèl Gastornis mai enlà del Cercle Artic. La trobalha foguèt facha en l’illa d’Ellesmere, en Canadà, e prèp de Groenlàndia. Maugrat que los fòssils foguèron trobats fa mai de 30 ans, ara s’a pogut confirmar la trobalha scientifica amb un nòu estudi scientific recentament publicat.

L’estudi a permés d’estudiar amb precision l’òs trobat en l’illa d’Ellesmere d’un individú de Gastornis, un grand aucèl preïstoric que demorèt fa entre 55 e 36 milions d’annadas en America, mas tanben en Euròpa e Asia. L’animal, maugrat la creença popular, erá vegan, çò vòl dire que solament menjava de vegetals que gafava amb lo sieu bec. Tre aquestes i avián èrbas, notzes, granas, e fruchas de clofolha dura.

“Fa 53 milions d’annadas, pendent lo Miocèn, l’environament climatic de la isla d’Ellesmere erá totalament disparièr – çò confirma un dels autors de l’estudi, Thomas Stidham, de l’Academia de Sciéncias e Institut de Paleontologia e Paleoantropologia de Vertebrats Chinés-. En aquela epòca pendent l’ivèrn la temperatura erá un pauc mai nauta de 0 grads e pendent l’estiu arribava tranquillament a 20 º”.

Una atraccion pels animals preïstorics

Aital, l’illa d’Ellesmere èra pendent lo Miocèn un tipe de paradís climatic pr’amor que fòrça animals i demoravan maugrat que i aviá d’epòcas – e longas – pendent l’an amb fòrça escuretat, coma uèi. Demest la fauna que i demorava, tortugas, crocodils, primats, tapirs e mamífers que semblavan ipopotams e rinoceròs.

Segon l’equipa de paleontològs qu’a fach l’estudi, l’aucèl Gastornis, coma d’autres aucèls, mamifèrs e reptils de l’epòca, demorava a Ellesmere pr’amor de las sieunas plan bonas condicions climaticas: res a veire amb lo climat qu’a uèi.

Amb Gastornis, los paleontològs tanben an trobat un autre aucèl preïstoric apelat Presbyornis, que semblava plan un guit mas qu’aviá las patas longas, coma un becarut. Las trobalhas fossils son un solet umèr e un òs superior d’ala que tanben foguèron trobats per la meteissa còla scientifica. De mai, un autre paleontològ a confirmat la preséncia d’una traça prèp del meteis luòc mas aquest eencara es desconegut per la majoritat de scientifics.

Presbyornis èra un aucèl que demorèt pendent l’Eocèn, una autra epòca geològica, e que migrava fins a l’illa d’Ellesmere cada an o i viviá prèp. “Podiá èsser que Presbyornis i demorèsse pendent tot l’an – çò ditz Thomas Stidham – o que solament i migrèsse pendent determinats periòdes de l’an. Las doas teorias son possibles segon los fòssils trobats. Divèrsas espécias d’aucas e guits d’uèi viatjan a l’Artic pendent l’ivèrn. D’autres solament i van pendent la prima e l’estiu, que sonpas tant frechs”.

Christian Andreu