Divèrsas pinturas foguèron trobadas dins un ostal de San Gaspar Chajul, a Guatemala. Foguèron realizadas demest los sègles 17 e 18 e foguèron consideradas per mai d’un cercaire coma çò que fasián los maias pendent l’epòca coloniala. En mai d’aquò, pòdon èsser ja classadas coma de pinturas unicas pr’amor que n’i a pas pus dins l’art colonial american.
Las pinturas demòstran que los maias, maugrat la conquista castelhana que se passèt durant lo sègle XVI, contunhèron plan amb lors tradicions e sens de l’identitat culturala. Uèi la populacion maia al mond es d’aperaquí 8 millions dont un pauc mai de 6 demòran a Guatemala.
Justament un dels grops que vivon al centre e sud de Guatemala son los Ixils, que tanben demòran a Chajul, lo luòc on foguèron trobadas aquelas pinturas mai tanplan a Santa Maria Nebaj e San Juan Cotzal.
Una descobèrta unica
En 2003, e quand se fasián divèrses trabalhs dins un dels ostals de Chajul, foguèron trapadas aquelas pinturas. Totun, que caliá encara que foguèssen estudiadas pels cercaires per poder las classar. Aquò es çò que faguèron Jarosław Źrałka, de l’Universitat Jagiellonian en mai de divèrses cercaires de Polonha, Alemanha, l’estat espanhòl e Guatemala.
“Son de pinturas dels murs nòrd, èst e oest de la cambra principala, çò diguèron los cercaires. Bèl còp èra tanben n’i aviá al mur del sud, mas uèi ailà n’i a pas pus. E una de las scènas melhor conservadas se trapa al mur oèst e fa 2 mètres de longor”.
La pintura que fa mai de 4 mètres de longor e situada al mur del nòrd semblariá èsser la segonda partida de las scènas que i a al mur de l’oèst. Lo mur de l’èst es cobèrt amb doas scènas, una a cada costat. E al mièg se n’i aviá cap subrevisquèt pas. Segon los abitants de Chajul son de representacions del Balh de la Conquista e lo Balh dels Maures e Crestians.
Segon los cercaires i aviá a la vila divèrsas personas fòrça importantas que poiriá èsser que visquèron en aquel tipe d’ostals. Èran de maias que dirigissián los eveniments religioses e qu’èn un pònt entre los catolics e la Costumbre (abituda) qu’aguèron los maias fins l’arribada dels castelhans.
“La descobèrta d’aquel tipe de tradicion dòna una nòva vision sus lo periòde colonial e anterior de la region, çò confirmèron los cercaires. Son de mòstras d’art indigènas amb fòrça influéncias extèrnas”. La descobèrta foguèt publicada al numeric Antiquity.
La Redaccion
