E mai que la religion ebrèa e los Evangèlis crestians enebissián lo culte als objèctes, pendent l’Edat Mejana se desvolopèt a Euròpa un mercat de reliquias crestianas ligadas a de faches o personatges biblics o hagiografics.
La lista d’objèctes es considerablament variada e coriosa, e abasta dempuèi plumas de l’Esperit Sant, lach materna de la Vèrge Maria, diches, onglas, pels e autres membres corporals dels apostòls e dels sants, las cadenas de Sant Pèire o los escalièrs del palai de Pontius Pilatus, solament per citar qualques exemples. La manca de cap de possibilitat de verificar la certitud d’aqueles objèctes e l’enòrma religiositat qu’impregnava totes los domenis de la vida medievala facilitava aquel peculiar mercat.
Importava pauc la certitud de la reliquia; la fe substituissiá quin dobte que siá. En qualques cases, los còrsses dels sants èran estats espeçats, per aténher d’aquela manièra mai de fragments per los repartir entre desparièrs establiments religioses.
Los monastèris o las glèisas desiravan possedir qualques d’aquelas pèças, perque comportava l’arribada de pelegrins a las siás encenchas, que daissavan las apertientas donacions. E las populacions ont èran aqueles temples èran tanben beneficiadas als sieus negòcis per aquel “torisme religiós”.
Egalament, l’existéncia de cavòts de personatges sagrats dins una vila, podiá potenciar aquel endrech. Pensam a la capitala galhèga, Sant Jacme de Compostèla, amb lo supausat cavòt de l’apostòl Jaume, que venguèt lo destin d’un dels camins mai importants de l’Edat Mejana, lo Camin de Sant Jaume o Camin Francés, ont caminavan de pelegrins que provenián de tota Euròpa, e transmetián de coneissenças e daissavan de beneficis a las vilas per ont passava. O la vila italiana de Venècia amb lo cavòt de Sant Marc o l’alemanda Colonha amb los cavòts dels tres reis d’Orient.
De reliquias amb de proprietats magicas
A aquelas meteissas reliquias, èran adjudicadas de proprietats per guarir de malautiás o per aténher la concepcion d’un enfant en cobles amb problèmas de fertilitat. Aquelas cresenças s’an mantengut fins a tempses recents, e dins qualques zònas son encara en vigor.
Aqueles objèctes marquèron tanben la literatura europèa medievala, amb de narracions legendàrias per las trobalhas e l’adjudicacion de miracles divèrses. Lo cas mai evident foguèt lo Sant Grasal, que creèt una literatura basada en aquela copa e lo sieu poder, amb de narracions coma ”Lo cavalièr del Grasal” de Chrétien de Tròias. E mai se la tradicion èra anteriora al cristianisme, davant lo succès de las legendas del Grasal, la Glèisa catolica incorporèt lo mite en l’adaptant a las siás cresenças.
Mas las reliquias pas que s’escapavan de l’interès dels monarcas, que consideravan aqueles objèctes coma una fònt de poder, e doncas, la siá recèrca o possession podiá marcar lo venir de l’istòria. Analisam qualques cases coneguts.
Pendent las Crosadas, las armadas crestianas que s’afrontavan contra los musulmans empleguèron tanben d’objèctes sagrats, que segon las siás cresenças, devián ajudar a la victòria contra los musulmans, en la defensa dels luòcs sants del Prèp Orient. A la batalha de Hattin (1187), contra Saladin, los crosats portavan un fragment de la Vertadièra Crotz, que pendent la batalha e la desbranda crestiana se perdèt.
Felip II de Castelha e I d’Aragon, pendent la segonda mitat del sègle XVI, bastiguèt lo monastèri de San Lorenzo de l’Escorial, près de Madrid. Lo monarca, amb fòrça desir de possedir de reliquias, encarguèt a de nòbles e de clèrgues que cerquèsson d’objèctes arreu del mond per los depausar al monastèri, simbòl del sieu grand poder e empèri. Fins a 7.420 reliquias de tota sòrta foguèron comptabilizadas a l’inventari efectuat pendent lo sègle XVII.
Lo sieu net Felip IV de Castelha e III d’Aragon, davant lo fach impossible d’aver un filh legitim san amb la siá femna (e neboda) la reina Mariana d’Àustria, quand mantenián de relacions depausavan reliquias sul lièch per demandar lo supòrt divin per aténher la concepcion d’un eretièr san.
Pendent lo sègle XVIII, las reliquias perdèron d’importància dins los cercles de poder, pel racionalisme qu’impregnava los ensenhaments de l’Illustracion e la devocion demorèt solament al domeni de la pietat populara. Mas, lo poder politic contunhèt posteriorament en desirant los supausats poders de la possession d’aqueles objèctes.
Pendent la Primièra Guèrra Mondiala, lo tsar Nikolai II de Russia, per aténher recuperar la morala de la siá armada, que patissiá de constantas desbrandas al costat alemand, encarguèt comandar una expedicion al Mont Ararat, ont segon la tradicion demorèt l’Arca de Noè, après lo Deluvi. La monarquia imperiala russa, secoduda pel misticisme del monge Rasputin, cresiá qu’una trobalha tan importanta, creariá la consciéncia de la victòria finala de la siá armada. Malgrat totes los esfòrces, l’Arca foguèt pas amassada.
Lo nazisme mostrèt un interès fòrça evident per las reliquias. Adolf Hitler restèt entosiasmat quand èra jove per la lança de Longinus, que se trobava a Viena, e quand assumiguèt lo poder la faguèt transportar a la siá residéncia. Mas l’interès del Tresen Reich per aqueles objèctes foguèt mai vast. Foguèt creada una delegacion, l’Ahnenerbe, comandada per Heinrich Himmler, que comandèt d’expedicions per tot lo mond per trobar objèctes sagrats poderoses e los portar a Alemanha.
Lo meteis Adolf Hitler aviá bastit una sòrta de pichona capèla per depausar lo Sant Grasal e Heinrich Himler faguèt una visita al monastèri catalan de Montserrat l’an 1940, a la recèrca de la copa, en pensant que podiá èsser amagada dins aquela montanha, semblabla al Muntsalvach de la legenda del Grasal, tant per la forma de la cresta coma per la fonetica del nom.
Aquela recèrca de poder se produsiguèt pas solament a Euròpa. Al Japon la monarquia imperiala possedís tres objèctes que marcavan la divinitat e lo poder terrenal de l’emperaire en tempses passats, e que se tròban gardats en tres monastèris. Son los “Tres Tresaurs del Japon”, una espasa, una jòia e un miralh, que representan la valor, la bontat e la sabença e que se tròban al Temple Atsuta de Nagoya, lo Palais Imperial de Kyoto e lo Santuari d’Ise, respectivament. Sòrton solament davant la coronacion de l’emperaire.
Sens preténer otratjar a las cresenças religiosas de cap lector nòstre, la certitud de las reliquias crestianas es fòrça dubtosa, perque coma comentàvem al començament d’aquel article, lo mond ont se desvolopèt lo cristianisme pendent los sieus primièrs sègles d’existéncia, èra fòrça contrari al culte a objèctes materials e es pauc probable que foguèsson conservats los vertadièrs. Mas la siá recèrca o la siá possession, marquèron qualques capítols de l’istòria.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
.
