PLÒU DE METAN SUS TITAN
Son pas abitualas mas radicalas. De scientifics estatsunidencs confirman que sus la luna de Saturne las pluèjas – quand n’i a – son de metan liquid e son d’una fòrça extraordinària. De mai, son mai abitualas que se pensava.
E òc, coma dins un mond imaginari infernal. Aital se passa sus la luna de Saturne, Titan, quand plòu. Pr’amor que las pluèjas son plan extrèmas e son pas d’aiga, mas de metan. En considerant qu’an luòc mens d’un còp l’an ( un an titanian ne representa 29,5 de terrèstres).
“Pensàvem que i deviá aver de pluèjas sus Titan un còp cada mila ans –çò diguèt Jonathan Mitchell, de l’Universitat de Califòrnia e qu’a estudiat lo fenomèn–. Tanben es estonant qu’ajam pogut confirmar que se produtz d’inondacions que forman de desèrts. Sus Titan i a de flumes, lacs e oceans, mas las pluèjas son pas d’aiga, mas de metan liquid”.
De pluèjas que son pas tant abitualas
Los cercaires qu’an pogut estudiar aquel fenomèn an soslinhat que las pluèjas extrèmas de metan son la causa fondamentala de la forma de la superfícia de la luna saturniana. E son las pluèjas de metan que forman aquela superfícia coma o fan las pluèjas d’aiga sus la Tèrra.
“La descobèrta es utila pr’amor que permet de demostrar que son precisament aquelas fòrtas pluèjas que son la causa de la formacion de la superfícia de Titan –çò diguèt Seulgi Moon, tanben de l’UCLA–. Es un principi que tanben pòt èsser aplicat a d’autras planetas, coma Mart”.
Per arribar a aquela conclusion, los cercaires an fach de simulacions informaticas sus lo cicle idrologic de Titan, pr’amor que la nau espaciala Cassini a pas pogut espepissar aquela luna mai que pendent tres sasons. En mai d’aquò, an trobat que la majoritat d’aquelas pluèjas se produson a l’entorn dels pòls de Titan, coma aquò se passa sus la Tèrra amb los ciclòns.
Segon aquò, la majoritat dels lacs e oceans que se tròban sus Titan tanben son situats en aquel luòc e las pluèjas mai fòrtas se debanan prèp dels 60º de latitud lunara. Es benlèu per aquò que las pluèjas son concentradas suls pòls de Titan.
La causa ne serián las desparièras temperaturas entre la partida mai nauta de l’atmosfèra de Titan –mai freja– e la mai bassa –mai cauda–. Lo meteis fenomèn se produtz sus la Tèrra, ont los ciclòns esclatan per la meteissa rason durant l’ivèrn en America del Nòrd. L’estudi es estat publicat dins la revista numerica Nature Geoscience.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.