La dinastia Estuart èra estada pestiferosa per la borgesiá anglesa e escocesa despuèi Carles I, mas tre l’an 1660 lo govèrn dels generals se trobèt espuisat, e l’un d’eles, General Monck, marchèt sus Londres acompanhat pel filh de Carles, Carles II Estuart. La borgesiá aviá besonh d’un estat, e un cap d’estat, e en 1660 èra sens autre recors.
La dinastia detestada per la borgesiá foguèt restaurada. Carles II aviá polidament decebuts los Covenantaires ab la promessa de tolerancia religiosa (que los Covenantaires eles-meteisses refusavan as autres!), e tanben lo rei s’en gaudiriá tornamai de la monopolia del comèrci. Tre sa coronacion oficiala a Londres, brisàt sa promessa as Covenantaires, e lor impausèt lo Libre d’oracions de la Glèisa anglesa.
Pendent son règne, lo cafè e lo chocolat devenguèron comoditats primas de luxe, e los ostals de cafè – los cafès – florissián. Mai tard, aqueles devenián de centres de conspiracion Estuart, dejos lo fraire catolic de Carles, Jaume – sos omes coneguts pel nom de jacobitas. Carles foguèt obligat, afin d’agradar la borgesiá, de punir los catolics, mas perseguiguèt tanben sa venjança contra los murtrièrs puritans de son paire. En Anglatèrra, en Euròpa, e en America, aqueles foguèron perseguits, capturats, e punits de mòrt per pendason e esventrament.
Son successor, son fraire Jaume II, èra una cachavielha vertadièra per la borgesiá. Pas solament un Estuart, mas tanben catolic!
En 1685 s’esclatèt una revòlta d’artisans e d’obrièrs del sud-oèst. Los filhs dels Levellers, eca, los rebels se ralieron altorn del nevol de Jaume II, Jaume, duc de Monmouth. Un protestant que s’èra refugiat en Olanda, Monmouth desembarquèt al sud-oèst d’Anglatèrra e foguèt rapturosament benvengut pel pòble. L’objècte de la rebellion foguèt de marchar sus Londres e d’expulsar Jaume II. Aprep, cu sap? Los rebels èran per la màger part republicans e proletaires, pas segurs de que far. Lo duc, un ome ineffectuau e nervós, èra qu’un símbol pels rebels.
Los rebels preguèron la borgesiá los ajudar, mas, al contrari, aquela ralièt al rei! Aviá plan enveja de veire los obrièrs destruchs! Aprèp, la borgesiá finiriá Jaume sus seus termes!
Arriba la Gloriosa
L’armada britanica foguèt enfin establida com armada regulara, e son primièr empleg foguèt de chaplar los obrièrs angleses! Ab las picas de sos sordats encar banhadas del sang dels obrièrs, la borgesiá invitèt Guilhem d’Orange, lo Stadtholder olandés, de prendre lo tron e d’expulsar Jaume fòra del reialme. Ab los rebels de Monmouth escrasats, gracias a l’inaccion de la borgesiá, aquesta borgesiá faguèt fèsta de la seuna “revolucion gloriosa” de 1688, qu’expulsèt finalament Jaume II e metèt fin as Estuart.
La “Revolucion Gloriosa” de 1688 marca la consolidacion finala de l’estat capitalista de Granda Bretanha, la conclusion de la revolucion de la borgesiá. Sus aquesta fondacion es bastit lo Reialme Unit d’uèi. Politicament, la consolidacion de l’an 1688 rèsta encuei.
Intran l’industrialisacion e lo colonialisme, e l’eliminacion de totes los obstacles al desvolopament del capitalisme britanic. E lo primièr obstacle que caliá eliminar: lo pòble escocés gallicofòn, los Highlanders – guerrièrs medievals, feudals, estrangièrs, “bandits”, “sauvatges!” D’òmes, fenmas e enfants que lo capitalisme britanic voliá pas.
L’exterminacion dels Highlanders.
Coma la Granda Bretanha e la França emplegarián los natius americans dins lors guèrras l’una contra l’autra, atal serián emplegats pels rivals borgeses angleses -Jacobitas contra Guilhemistas (Tories contra Whigs) – los clans escocés dels Highlands. Lo primièr clan d’èsser exterminat foguèt aquel dels MacDonalds de Glencoe, en 1692. Per lo far, la corona causiguèt l’enemic tradicional dels MacDonalds, lo clan Campbell.
Doas rebellions jacobitas seguissián l’Acte d’Union dels reialmes d’Anglaterra e d’Escòcia qu’inaugurèt lo sègle XVIIIen. La primièra foguèt aquela de l’an 1715 e la segonda de l’an 1745. En 1746, los clans s’uniguèron – come los Indigènas americans 130 annadas mai tard – per disputar una darrièra granda batalha per lor existéncia mesma. Sul mur de Culloden, se trobèron en fàcia de l’artilhariá modèrna de l’armada britanica del sègle XVIIIen. Los Highlanders, armats d’espadas e de boclièrs al biais medieval, foguèron chaplats.
D’autres chaples seguigèron, dels òmes e de las femnas, dels enfants e mesme dels nens. Èsser vist vestit come Highlander, esser entendut parlant lo gallés, foguèt d’èsser punit de mòrt. Seguissiá l’expulsion en massa del pòble de la tèrra. De l’an 1746 fins al sègle XIXen, totes foguèron escrasats o expulsats. Los òmes, decebuts, enrarotlats dins l’armada britanica, trobavan a lor retorn lor ostals brutlats e lors familhas expulsadas.
Lo genocidi seriá un mejan emplegat pel capitalisme afin d’eliminar los obstacles vivents a l’acumulacion de capital a travèrs la planeta – e aquò rèsta vertadièr de nòstres jorns.
Anthony Walker*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
