La creissença actuala de la temperatura globala pòt entraïnar tanben mai de tèrratrems e d’erupcions volcanicas, segon un nòu estudi. Lo cambiament climatic actual doncas auriá tanben de consequéncias plan grèvas per l’umanitat se contunha lo ritme actual.
Es conegut que la creissença actuala de la temperatura del mond entraïna tanben mai de fuòcs e de secadas. En qualcunas regions provòca mai de pluèja e tanben una fonda mai rapida dels glacièrs. Es çò que se passèt en Euròpa e Canadà mas tanben en China en 2023, amb mai de pluèjas e mai intensas que durant los darrièrs 140 ans.
Sonque demest 2000 e 2019 los glacièrs de la planeta perdèron fins a 267 gigatònas de glaç de biais annadièr. Aquò provoquèt una creissença del nivèl de la mar (uèi lo jorn de mai de 3,3 mm annadièrs) e pòt entraïnar de grèvas inondacions a la còsta pertot. Mas ara los cercaires descobriguèron de nòvas e grèvas consequéncias.
Car mai de temperatura e mai de pluèja e d’aiga mas tanben de secadas pòt entraïnar de movements pas coneguts jos la Tèrra. Ara los geològs an descobèrt que mai de pluèja tanben entraïna mai d’activitat sismica. En Imalaia los darrièrs ans i aguèron mai de tèrratrems pr’amor que i aguèt mai de pluèja.
48% dels tèrratrems d’aquel airal passèron penden,t los meses secs de l’annada. Sonque un 16% se debanèron pendent l’epòca del monson. Car lo pés de l’aiga ajuda a aver un cèrt equilibri a la superfícia terrèstra, mas quand n’i a pas i a mens d’equilibri e la resulta son mai de tèrratrems. Un fenomèn que pòt venir mai grèu amb lo cambiament climatic.
Divèrses modèls climatics confirman que los monsons en aquel airal seràn pus intenses pr’amor del cambiament climatic. E aquò poiriá tanben entraïnar mai de movements sismics. Fa 10.000 ans la fin de la glaciacion provoquèt una creissença generala de la crosta terrèstra.
En Escòcia las plajas venguèron fins a 45 m pus nautas. En Escandinàvia i aguèron centenars de tèrratrems de fins a 8 ºC a l’escala de Richter. Uèi los cercaires creson qu’aquò poiriá tornar a se repetir.
Mai activitat sismica
Los cercaires tanben trapèron que mai o mens de glaç sus la superfícia terrèstra tanben provòca de grèus erupcions volcanicas. Fa 5.550 ans la Tèrra venguèt mai freda e l’activitat volcanica tradicionalal d’Islàndia venguèt mendre. Puèi tornèt a créisser. La causa ne foguèt lo pés dels glacièrs amb mai de pression, qu’ajudèt a contunhar l’equilibri terrèstre.
Mas mai de tempèratura e doncas mens de glaç provoquèt una pression mendre e una formacion màger de magma liquide e mai d’activitat sismica. E tot fa pensar que mens de glaç, uèi pr’amor d’una màger temperatura entraïnarà tanben una màger activitat sismica e màgers erupcions volcanicas.
La Redaccion
