LOS DARRIÈRS CROCODILS EUROPÈUS
Se òm demana ont i a de crocodils, totes direm qu’en Africa. Se òm ditz que i aguèt de crocodils en Euròpa, la suspresa ven granda. Mas, òc, un còp ai aguèt de crocodils al nòstre continent e ara, los cercaires an descobèrt pendent quina epòca i aguèt los darrièrs crocodils europèus.
Pr’amor qu’una còla de paleontològs catalans descobriguèron al siti arqueologic de Baza-1, prèp de Granada, una dent de crocodil fossila, apertenent, segon los meteisses cercaires, a un dels darrièrs crocodils euopèus. Amb aquela descobèrta, los paleontològs pensan que poirán bastir l’istòria geologica e paleontologica de la region e tanben del Mediterranèu e situar quora foguèt possibla la migracion de crocodils tre Africa e Euròpa.
Un reptil, uèi, african
Uèi lo jorn los crocodils son d’espècias de reptils que demòran en de regions mai caudas, mai que mai en Africa, mas tanben en Asia, Austràlia o America. Per aquò es estonant pensar q’un còp i aguèt de crocodils europèus. Pr’amor qu’uèi n’i a pas pus. E, doncas, la descobèrta d’aquela còla paleontologica catalana es màger.
La tròba es estada confirmada pels paleontològs de l’Institut Catalan de Paleontologia e Evolucion Sociala (IPHES). Après analizar lo siti paleontologic de Baza-1, los cercaires demostrèron qu’aquela dent de crocodil fossil aperten a un especimèn que visquèt en Euròpa fa aperaquí 4,5 milions d’ans.
Segon los cercaires, la dent es d’un crocodil plan semblable als crocodils actuals africans. E confirma la darrièra epòca que los crocodils visitèron nòstre continent. En mai d’aquò, la descobèrta tanben confirma l’importància del siti de Baza-1, qu’es vengut un important siti paleontologic a nivèl europèu e mondial. De cercaires i trabalhèron al long de mai de 20 ans e i descriguèron mai de 2.000 fossils en sonque 30 m2.
Totun, cal far encara una analisi anatomica pus prigonda de la dent d’aquel crocodil,e per aquò los cercires demanan de prudéncia. Om pòt pas dire encara a quina espècia aperten aquela dent de crocodil, malgrat reconéisser qu’es plan semblabla a la dels crocodils del Nil actuals (Crocodylus niloticus).
Cossí que siá, afirmèron que l’epòca que lo crocodil visquèt es ara fa 4,5 milions d’ans, e es la pròva scientifica que los darrièrs crocodils europèus demorèron al nòstre continent en aquela epòca. Fins ara, los cercaires sonque avián podut determinar que los crocodils visquèron en Euròpa plan abans ; al Miocèn, çò es fa entre 23 e 5,3 milions d’ans, mas tanben al Pliocèn, çò es entre ara fa 5,3 e 2,6 milions d’ans.)
Es una descobèrta que confirma que i aguèt de migracions regularas tre Euròpa e Africa de crocodils, malgrat qu’encara es pas coneguda la causa que provoquèt l’escantiment final d’aquela espècia de reptil en Euròpa.
La semblança tre la dent del crocodil trapat ara a Baza-1 e la denticion del crocodils africans del Nil soslinha que los crococidls europèus aurián coma origina Africa. E que se n’aurián anat vèrs Euròpa ara fa 6,2 milions d’ans, un pauc abans que la Mar Mediterrànea venguèsse seca, pr’amor de la crisi geologica messiniana de sal.
Aquel es un prètzfach que se debanèt pendent la fin del Miocèn, fa 6 milions d’ans, quand la planeta patiguèt un episòdi de fred global qu’arrestèt la circulacion d’aiga dels oceans e que provoquèt una baissa generala del nivèl de l’aiga de la mar.
Al meteis còp, i aguèt de movements de la placa tectonica africana vèrs la placa europèa, qu’entraïnèt la barradura finala de l’Estret de Gibraltar, e qu’isolèt la Mar Mediterranèa totalament. Per ansin, lo bacin mediterranèu, demorèt sens cap fònt d’aiga importanta e après patir una gigantassa secada, la Mar Mediterranèa venguèt seca. Sonque i demorèt de sal. Seriá alara quand cèrtas espècias africanas poguèron arribar al continent europèu dont los crocodils.
700.000 ans puèi, la planeta patiguèt un fenomèn climatic de recaufament e lo nivèl de la mar Mediterranèa e globala tornèt a créisser tornarmai. L’ocean Atlantic e la Mediterranèa tornèron a s’amassar e fa sonque 5,3 milions d’ans lo bacin mediterranèu tornèt a aver d’aiga.
Segon los cercaires qu’an fach aquela descobèrta, lo clima de l’epòca èra tropical e i aviá una fauna plan mai rica qu’ara en Euròpa ; d’elefants, de crocodils, de reptils, d’amfibians e de peissum, uèi escantits, demoravan plan al nòstre continent. Es pr’açò qu’es estada trobada la dent d’aquel crocodil. Pels cercaires, l’espècia europèa de crocodils s’escantilhèt pr’amor d’un clima de mai en mai fred, qu’arribèt pr’amor d’un clima pus sec a la Peninsula Iberica.
La Redaccion
