LO DARRIÈR PRIMAT NÒRD-AMERICAN
Ara, lo registre fossil pòt ja confirmar quora demorèt lo darrièr primat en America del Nòrd abans de l’arribada de nòstra espècia. De paleontològs bastiguèron l’istòria evolutiva d’Ekgmowechashala, lo darrièr primat que visquèt en aquel continent pr’amor de divèrsas dents e maissa fossilas trapadas en Nebraska mas atanben en China.
Ekgmowechashala foguèt lo darrièr primat que demorèt en America del Nòrd abans de l’arribada de l’òme modèrn a aquel continent, çò es dire la nacion nomenada de Clovis. La sieuna istòria es plan singulara, pr’amor que visquèt en la region qu’uèi son las pradariás centralas e occidentalas del continent.
L’istòria del darrièr primat nòrd-american se debanèt ara fa 30 milions d’ans, pendent la transicion temporala que i aguèt tre las edats de l’Eocèn e l’Eligocèn. En aquela epòca America del Nòrd començava a venir un continent mai sec mas atanben pus freg e de mai en mai ostil per la vida del primats, mai aimants de la calor.
D’evidéncias scientificas
Los paleontològs que confirmèron aquela istòria evolutiva son de l’universitat de Kansas e tanben de l’Institut de Paleontologia dels Vertebrats e Paleantropologia de Pequin, la capitala de China. O confirmèron en tot publicar un estudi al Journal of Human Evolution e demostrèron amb d’espròvas scientificas qu’Ekgmowechashala foguèt lo darrièr dels primats que demorèt en aquel continent.
Per poder aquò conclure, los cercaires bastiguèron l’arbre famihal del primat après conéisser qu’Ekgmowechashala aguèt un ancessor en China. L’ancessor foguèt nomenat Palaeohodites (ancian caminaire). La descobèrta d’aquel ancessor paleontologic chinés ajudèt e plan a traçar l’istòria evolutiva d’Ekgmowechashala en America del Nòrd e demostrèt qu’aquel primat foguèt mai un migrant que la resulta de l’evolucion de l’espècia en aquel continent.
“Èra una espècia de primat fossila coneguda ja dempuèi la decada de 1960, çò diguèt Kathleen Rust, paleontològ del Musèu d’Istòria Naturala e de la Biodiversitat del Reialme Unit. Mercés a la sieuna forma e las rèstas fossilas trapadas a un luòc plan singular en l’arbre evolutiu dels mamifèrs. Encara èra discutida la sieuna origina uèi quand foguèt descobèrt qu’en China aguèt un ancessor. Demorèt gaireben 4 milions d’ans après l’escantiment de la darrièra espècia de primat nòrd-american, un prètzfach que passèt ara fa 34 milions d’ans ».
L’ancessor del primat foguèt descobèrt pendent la decada de 1990 en China e lo fossil èra plan semblant a Ekgmowechashala. Totun, en aquela epòca, Ekgmowechashala encara èra un èsser misteriós pels cercaires nòrd-americans. “Quora foguèt descobèrt Ekgmowechashala, se coneissiá pas res d’un primat plan semblable descobèrt en China, çò apondèron los cercaires. Mas la maissa del primat e un analisi posteriora de la meteissa confirmèron qu’aquela espècia èra ancessora d’Ekgmowechashala. Las dents d’ambedoas espècias tanben èran plan semblablas ».
Puèi una analisi morfologica poguèt restacar Ekgmowechashala e Palaeohodites dins de l’arbre evolutiu dels primats asiatics e nòrd-americans e foguèt dubèrta una nòva finèstra a la coneissença paleontologica d’aquel tipe de mamifèrs plan pròches de l’èsser uman.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion.
