L’activitat volcanica emetèt de dioxid de carbòni dins l’atmosfèra a d’autras epòcas mas pas tant coma ara o fa l’èsser uman. E encara mens al meteis ritme. Benlèu aquò ajudarà a comprene lo ritme del cambiament environamental actual.
Aquò es la resulta d’un estudi sus l’activitat volcanica que se debanèt sus la Tèrra dins lo passat, un estudi que determina cossí aquesta activitat daissèt mai o mens de dioxid de carbòni. Lo ritme se passèt pendent de milièrs d’annadas, e non pas de decennis, e foguèt pas jamai tan rapid coma uèi lo jorn.
Aquò o ditz lo nòu estudi publicat ara dins la revista numerica Proceedings of the National Academy of Sciences. Segon aqueste, se pòt pas restacar de cap de biais lo ritme actual d’emissions de dioxid de carbòni dins l’atmosfèra de la planeta amb las emissions de dioxid de carbòni que las faguèt l’activitat volcanica a d’autras epòcas. Lo ritme uman es fins a uèch còps mai rapid e benlèu mai encara. Las consequéncias seràn doncas una vertadièra catastròfa per la vida sus la Tèrra, segon los scientifics que faguèron aquel estudi.
Per ansin, una còla de l’unitat de recèrca Lamont-Doherty de l’Universitat de Colúmbia estudièt cossí s’èra desvolopat l’ocean fa 55,6 milions d’ans a la frontièra entre lo Paleocèn e l’Eocèn. Abans, la planeta èra mai cauda qu’uèi e alavetz la temperatura tombèt fins a de 8 grases. Los oceans absorbiguèron de gròssas quantitats de dioxid de carbòni e l’aiga venguèt acida, çò que provoquèt l’extincion de centenats d’espècias.
Una causa pas clara fins ara
La causa es pas encara clara uèi. I a de cercaires que dison que la causa originala foguèt l’activitat volcanica, d’autres de cambiaments fisics al fons de la mar e d’autres encara la casuda d’un meteòr. Lo nòu estudi confirmèt que la causa ne seriá puslèu l’activitat volcanica, que daissèt una quantitat gigantassa de dioxid de carbòni dins l’atmosfèra terrèstra.
Laura Haynes, que dirigiguèt aquel estudi, confirmèt que “[volián] comprene cossí respond la planeta a las emissions de dioxid de carbòni e [qu’avián constatat] que lo ritme actual es plan mai rapid qu’alavetz”. Lo cambiament environamental alavetz se debanèt durant 4000 a 5000 ans e la mar s’acidifiquèt pendent de milièrs d’ans. Aquò tuèt de centenats d’espècias animalas marinas. Uèi, totjorn segon aquela còla de cercaires, la mar se pòt pas pus adaptar e absorbir tant de dioxid de carbòni tan lèu. E la catastròfa, çò alertèron, poiriá èsser plan mai granda que dins lo passat.
La Redaccion
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
