eSwatini es un país african que còsta d’imaginar. Tanben es un país african que còsta mai encara de situar. Sonque los expèrts en geografia coneisson qu’es un plan pichon país situat al costat de Sud-Africa. Mas qué fan los sieus abitants, quin es lo sieu environament e quina es la sieuna fauna es plan malaisit de dire. Almens per la majoritat de nosautres.
eSwatini es un plan pichon país sud-african, amb una indústria qu’arriba pas a balhar de trabalh al 30% de la sieuna populacion. D’exportacions importantas del país son lo sucre e la fusta. En mai d’aquò, sonque l’extraccion de carbon e peirièras de pèira ne son un pauc importantas.
eSwatini es un estat barrat per Africa del Sud e qu’a pas cap sortida a la mar. A mai de la sieuna frontièra amb aquel estat african meridional, sonque a un autra frontièra, çò es, una tras que pichona frontièra amb Moçambic. Benlèu pr’açò, eSwatini , depend plan de Sud-Africa e lo 90% de las sieunas exportacions an coma tòca finala aquel estat.
La moneda d’eSwatini es lo lilangeni e depend economicament del rand sud-african. La siá forma de govèrn es la monarquia absoluta e la siá capitala Lobamba. eSwatini s’espandís al long de 17.364 Km2 (coma Catalonha) e l’aiga arriba a sonque un 0.9% del sieu territòri. D’autras donadas sus aquel país son aver sonque un pauc mai d’un milion d’abitants e aver conquistat l’independéncia del Reialme Unit en 1968.
Fins fa pas gaire eSwatini èra conegut coma Swaziland. Foguèt un estat format pels swazis al long del sègle XVIII e que perdèt la sieuna soberaneitat quora arribèron los angleses al sègle XIX. Uèi es un país plan tocat per la SIDA (gaireben un 30% de tota la populacion la patís). Lo territòri es montanhós a l’occident e plan a orient.
Totun, las montanhas d’eSwatini son pas gaire nautas (lo mont Embele es la montanha pus nauta amb sonque 1.862 m de nautor). Per contra, lo flume Maputo es lo ponch pus bas. De luòcs nauts (pas gaire) an un clima moderat. La rèsta d’eSwatini a un clima tropical.
Fauta generala d’aiga
La fauta d’aiga, qu’arriba pas a gaireben enlòc d’eSwatini e l’erosion provocada per l’espandida de l’agricultura son, uèi, dos problèmas geografics importants d’aquel país sud-african. Fins al sègle IV la sieuna populacion foguèron de nomadas khoisan. Puèi arribèron de bantos e al sègle XI, los khoisan s’escantiguèron. La nacion swazi es del sègle XVIII. Totun, los swazis arrestèron l’ataca zolo e creèron un estat abans de l’arribada dels colons europèus.
Aquò ajudèt als abitants e lo rei de Swaziland a demanar la proteccion britanica a la fin del sègle XIX, e la siá independéncia, tornarmai, a la fin del sègle XX. Pasmens, l’economia capitèt jamai e uèi la taxa de caumatge es de fins al 40%, amb un PIB de mens de 6,2 miliards de dolars en 2012.
Malgrat que i a de populacion minoritària al país que parla zolo, tsonga o encara afrikaans, la lenga oficiala es lo swazi e l’anglés. Un 40 % de la populacion son crestians que mesclan tanben la religion anciana del luòc. E fins a un 35% de la populacion son pas crestians.
Aital, e amb una economia que capita pas, lo vertadièr tresaur d’eSwatini es son environament : i an de montanhas e de sabana a l’èst e de sèlva al nòrd-oèst. Los dos flumes pus importants son lo Lusutu e l’Umbuluzi. Erosament lo govèrn del país aima plan la sieuna biodiversitat e creèt divèrses pargues naturals per protegir la fauna e flora de la region. Lo màger d’aqueles es lo Pargue Nacional Reial d’Hlane.
Un pargue estonant
Hlane demòra a 67 km de la vila de Manzini. Abans de venir un pargue natural foguèt una resèrva de caça reiala. Hlane vòl dire País Salvatge e foguèt balhat al país pel rei Sobhuza II. La sieuna administracion es contrarotlada per Big Game Parks.
Hlane es lo màger pargue natural d’eSwatini e s’espandís al long de mai de 30.000 ectaras de tèrra plana e brica montanhosa, amb pauca vegetacion (Bushveld) Los arbres del luòc son plan ancians e la sieuna fauna es estonanta : d’elefants, de leons, de girafas e de rinocèros blancs, de gnos e de zèbras, a mai de gasèlas e d’impalas.
Tanben podèm i trapar de voltors negres e d’aglas. Es ostal del ponch mai meridional ont vòla lo marabó african e tanben i a de tocans jaunes dau sud, malgrat que plan menaçats.
Dins lo pargue i a dos campaments per toristas ; Hlane Camp e Bhubesi Camp. Pasmens, la vegetacion es plan salvatja dins lo pargue e es recomanat de viatjar d’un a l’autre al torn del meteis es pas en linha drecha.
Malurosament, lo govèrn d’eSwatini aprobèt bastir una autorota que crosa lo pargue dempuèi las annadas 1960. Uèi es causa de mòrt de centenars d’antilòps, bufles e de pòrcs salvatges africans cada annada, malgrat las demandas dels ecologistas. Un pretzfach plan negatiu per l’environament regional que lo govèrn déu encara resòlvre se a la volontat reala de protegir plan la fauna e flora del luòc.
Un article de Christian Andreu
Aqueste article serà tanben publicat dins Jornalet, lo primièr quotidian en linha de lenga occitana, amb lo qual Sapiéncia a un acòrdi de cooperacion
