La reina Maria Antonieta foguèt jutjada pel Tribunal Revolucionari pendent lo mes d’Octòbre de l’an 1793, meses après l’execucion del sieu marit Loís XVI, e amb Antoine Quentin Fouquier coma fiscal e los joves avocats Tronçon-Ducoudray e Chauveau-Lagarde coma defensors. Las acusacions èran basadas en tres aisses.
L’anciana reina foguèt acusada de viure en un enòrme luxe (de jòias, de vestits, de fèstas,…), del temps que los franceses patissián fam e misèria davant l’indiferéncia de la monarquia a Versalhas. A aquela acusacion respondèt qu’ela e lo sieu marit avián totjorn pensat qu’una cort luxuosa donava prestigi e respècte davant las autras monarquias europèas.
Una conspiracion reiala
L’autra granda acusacion parlava d’una possibla conspiracion d’enemics de la Revolucion (segurament vertadièra amb la collaboracion d’Àustria, ont regnava lo fraire de la reina), e Maria Antonieta e lo sieu defunt marit avián ajudat mejançant recorses monetaris per facilitar la compra d’armas e tanben amb lo traspàs de contactes e d’informacion per preparar una ipotetica envasion de França. Contra aquela acusacion, dificilament l’anciana reina podiá se defendre. Fòrça pròvas implicavan de divèrses membres de l’aristocràcia francesa e la monarquia austriana. Mas ela assagèt una defensa inspirada en l’idèa d’una conspiracion alièna a ela, qu’èra solament del sieu marit.
Mas una autra acusacion provoquèt la colèra de Maria Antonieta. Foguèt acusada d’obligar lo sieu filh Loís a determinadas practicas sexualas, coma la masturbacion. Davant aquela idèa, segurament falsa, la reina respondèt que “la natura refusa una acusacion a una maire coma aquela” e demandèt l’ajuda de totas las maires presentas dins la sala del jutjament.
La pauca experiéncia dels sieus avocats defensors, la pauca conviccion dels sieus testimònis e sustot la marrida image de Maria Antonieta (aborrida pels franceses) ajudèron pas la reina.
Fin finala, las quatre questions dirigidas al jutjat parlavan solament de la conspiracion contra la revolucion. E lo jurat determinèt qu’èra colpabla. Mas ont i aviá de discussions èra sus qual puniment deviá èsser aplicat. Qualqu’uns opinavan sus un possible exili, als Estats Units (ont poguèsse pas ajudar los enemics de la Revolucion), o a la siá originala Àustria. Autres pensavan enviar l’anciana reina a la preson, per trabalhar coma quina autra presonièra que siá.
Mas, fin finala, per paucs vòts foguèt impausada la pena de mòrt. Maria Antonieta, princessa austriana e reina de França foguèt executada lo jorn 16 d’Octòbre de 1793 e enterrada en una fòssa comuna del cementèri de la Magdalena. Aprés, amb la Restauracion l’an 1815, lo sieu còrs foguèt recuperat e sepelit a la catedrala de Sant Denis de París en un acte public e oficial.
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm
