Un dels reialmes mai brèus de l’istòria d’Anglatèrra foguèt protagonizat per Edoard VIIIn, oncle de la reina Elisabèt II. Dètz meses e vint-e-dos jorns, pendent l’an 1936. La causa oficiala de la siuena abdicacion foguèt la relacion sentimentala amb Wallis Simpson, una divorciada estatsunitenca sens cap de relacion amb l’aristocracia, e mai que Wallis èra un personatge abitual de la nauta societat britanica. Amb aquelas caracteristicas, lo Parlament autorizèt pas lo maridatge, una condicion teoricament indispensabla. Eduard abdiquèt e recebèt lo títol de Pòrti de Windsor. L’argument d’un bon roman romantic. Lo rei que renóncia al tròn per amor.
Mas qualques teorias defendon que Wallis Simpson foguèt pas la causa; ela foguèt la desencusa. La vertadièra motivacion de l’abdicacion: lo rei Edoard foguèt “aconselhat” d’abdicar per qualques simpatias envèrs l’ideologia nacionalsocialista, lo nazisme. Edoard VIIIn èra estat totjorn un apassionat de la cultura germanica e parlava perfièchament la lenga alemanda. Èra visibla una guèrra al futur entre las democracias de l’Euròpa Occidentala e las poténcias fascistas. Cossí poiriá intervenir Grand Bretanha en un conflicte amb un monarca que simpatizava amb l’ideologia dels enemics?
De grandas simpatias pel nazisme
Existissián vertadièrament aquelas simpatias cap al Tresen Reich? Après la siuena abdicacion, lo primièr viatge que realizèron defòra de las frontièras britanicas, foguèt justament Alemanha, ont Adolf Hitler recebèt Edoard e Wallis coma de grands visitants. Quand èra evident l’inici de la guèrra, enregistrèt un messatge en un cementèri ont èran enterrats de soldats de la Primièra Guèrra Mondiala, en demandant que i aguèsse pas de guèrra. Començada la guèrra, meses après, França foguèt ocupada pels alemands, e Edoard demorèt qualcunes jorns a França, sens èsser detengut per las nòvas autoritats invasivas. Seriá estat un prisonièr de primièra categoria: un ancian rei britanic, fraire de l’actual monarca.
Concediguèt aprés una autra entrevista que defendiá un acòrdi amb Alemanha (gaireben una cession) que foguèt interpretada a Londres coma una ofensa. Quand tornèt a Grand Bretanha, foguèt destinat pel govèrn coma governador de las Islas Bahamas, mas contunhèt de manténer, mejançant declaracions, de posicions favorablas al Tresen Reich e los dirigents alemands de l’epòca. Après la desbranda de las poténcias fascistas, los Pòrtis de Windsor residiguèron a París, ont visquèron gaireben tota la vida, aluenhats del poder e de la Corona britanica. Una abdicacion romantica o politica?
Un article de Francesc Sangar*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Fotografia principala: Toronto Public Library
