ESCANTIMENT PR’AMOR DE LA MORFOLOGIA
Divèrsas còlas scientificas de mai d’una universitat estudièron cossí foguèt l’escantiment de cèrta espècia de mamifèr que demorèt ara fa 50 milions d’ans e descobriguèron que los mamifèrs de l’Eocèn, dont los tilodonts, desvolopèron de pichons cervèls que poirián aver estat la causa del sieu escantiment.
Per ansin, los cercaires de l’Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont (ICP), l’Universitat d’Edimborg e encara d’autres organismes scientifics de las vilas estatsunitencas de Pittsburgh, Albuquerque e Nòva York poguèron demostrar que los tilondonts, dont l’espècia Trogosus aguèron una cervèl plan petit per rapòrt a d’autra espècias mamifèras e aquò poiriá aver provocat de consequéncias plan neativas per l’espècia.
Los nomenats Tillodontia patiguèron l’escantiment al long de l’epòca miocèna, un grop d’animals que sonque comencèt a s’espandir après la fin dels dinosaures ara fa 66 milions d’ans. Cèrtas espècias mamifèras, pasmens, poguèron subreviure aquel episòdi catastrofic natural e foguèron los ancessors de las espècias mamifèras actualas dont d’umans, de cans, de gats, de ratas-caudas e de balenas.
D’autras espècias mamifèras, totun, contunhèron la sieuna evolucion fins al sieu escantiment final. Son de grops d’espècias mamifèras plan mai arcaicas que visquèron fins fa sonque 30 milions d’ans. La causa de la siá fin es pas encara brica clara pèr la sciéncia. Çò qu’es segur es que la causa foguèt pas cap meteòr.
Estudiar la siá conducha
“Calguèt estudiar la conducha e los sens d’aquelas espècias, çò diguèt la cercaira Ornella Bertrand, de l’ICP e autora principala de l’article publicat al numeric Journal of Anatomy. Per las estudiar los paleoneurològs analisèron lor cervèl per assajar de comprene la sieuna morfologia e las mesuras del meteis cervèl.
“Aquò balhèt una imatge de la sieuna conducha : cèrtas parts del cervèl, se èran màgers, confirmavan un melhor sens de l’olfaccion, contunhèt Bernard. Amb de tecnologia de tomografia computerizada los paleontològs pòdon estudiar l’interior de las espècias dempuèi fa annadas. Es cossí far una ressonancia magnetica a l’ospital.
E los cercaires analisèron lo cran de diferents Tillodontia, de mamifèrs qu’an la sieuna origina a Àsia e que puèi s’espandiguèron fins a America del Nòrd e Euròpa. Son dins lo grop de bèstias de Laurasia o Laurasiatheria e son familha luenha dels mamifèrs actuals. “Trogosus aviá una morfologia plan rara car èra plan desparièr d’un mamifèr actual amb de mesuras coma las del singlar, çò afirmèt Marina Jiménez Lao, de l’Universitat d’Edimborg. Daissava tot lo pés sus las sieunas pautas posterioras del còp que las anterioras èran usadas per cercar de noiridura ».
Una espècia plan diferenta
“Aviá de dents que creissián totjorn, coma las dents dels rosegaires, dont d’esquiròls e de ratas ”, çò diguèt Bernard. Totes los especimèns d’aquela espècia son nòrd-americans e l’individú fossil melhor conservat de Trogosus hillsii foguèt trapat a Huérfano, en Colorado, Estats Units, en de depaus damb una edat d’entre 52 e 48 milions d’ans. Lo cran èra plan, mas en darrièr del meteis i aviá de parts que menavan la sang al cervèl plan grandas ».
Segon Bertrand e la siá còla de cercaires se poguèt demostrar que lo cervèl del mamifèr foguèt pas tan gran cossí èra estat pensat. Sonque semblava èsser mai grand e pro. Los cercaires tanben analisèron las diferentas parts del cervèl d’aquel mamifèr. Lo neocortex èra plan pichon, çò que fa pensar que la siá conducha èra pas gaire complèxa e benlèu la vision tanpauc.
“Lo neocortex de Trogosus mas tanben d’autras espècias carnivòras d’aquela epòca e tanplan de cèrtas espècias mamifèras erbivòras tanben foguèt plan pichon, çò apondèt Bertrand. Aquò entraïnèt la pensada que los ervibòrs d’aquela edat foguèron benlèu plan mens intelligents que los carnivòrs e doncas aquò poiriá aver provocat lo sieu escantiment final. La clima tanben ajudèt a la sieuna dessaparicion. Los Tillodontia foguèron d’animals especializats e aquò menèt dirèctament a la sieuna extincion perqué poguèron pas s’adaptar plan a aquels cambiaments climatics. Trogosus encara subrevisquèt qualcunes milions d’ans mas en tot dependre mai de l’olfaccion que de la vision, fin finala, tanben s’escantiguèt ».
La Redaccion
