Non ei guaire coneishut com arribèren es prumèrs òmes dera nòsta espècia a Arabia. I a bères ues pròves de populacion preïstorica deth paleolitic, mès que mès en nòrd d’Arabia. Es donades actuaus suggereishen aumens dus migracions dès Africa deth nòrd-èst. Pendent aguest periòde eth clima qu’ère fòrça agradiu e era region non ei un desèrt mès qu’ei verda, fòrça verda.
Pr’amor d’açò arribèren diuèrses pòpulacions africanes a Arabia e ath torn de 20.000 annades abans era epòca actuau eth clima patic un declin e es abitants desvolopèren ua cultura locau originau. En desèrt centrau d’Arabia e en Iemèn es arqueològs an identificat traces d’ocupacion d’entre ara hè 40.000 e 20.000 annades ath torn de diuèrsi lacs. Dempús non i a mès rèstes d’ocupacion.
Er Olocèu comencèc ara hè apuprètz 12.000 annades. Dès aguesta epòca i a mès rèstes d’ocupacion umana en Arabia. Es luòcs mès ancians son d’ara hè IX milèrs d’annades. Son, mès que mès caçadors. I a diuèrses populacions ena còsta d’Arabia. Aué son dejós dera mar. Pendent eth Neolitic (7.000-3.000 annades aC) es òmes domestiquen es vegetaus e es animaus e nèish er art rupèstre.
Arriben naues plantes e era agricultura se desvoloparà, mès que mès, en sud. Es nautes tèrres d’Iemèn tanben desvolopàran era agricultura de montanha pr’amor d’ua pluèja fòrça regular. Aué encara ei ere region d’Arabia mès abitada. En 3.000 aC era populacion creisherà e fòrça, e nèishen es prumèrs pòbles e necropolis damb milèrs de cavòts.
Ena epòca deth Bronze comencen a auer contactes entre es populacion aràbies e es de Mesopotamia, Iran e er Indus, en Paquistan. Tanben ei quan era arqueologia modèrna comence a trapar ceramica. Eth nom de Bahrayn ja ei coneishut enes hònts sumerianes damb eth nom de Dilmun e Oman qu’ei nommat Magan.
Justament Magan (Oman) qu’ei fòrça coneishut per sòn coure, pr’amor qu’ei fòrça necessitat entà poder hèr armes. Era intensificacion des contactes se hè a trauèrs de ròtes terrèstres e era domesticacion des dromadaris. Eth comèrci de caravanes tanben se començarà a desvolopar e fòrça pendent aguest període (1.000 aC) Fin finau, era navegacion costèra tanben començarà a èster practicada de mès en mès e es arqueològs ja comencen a trapar mès e mès baishèths.
Un article de Christian Andreu*
*Dempuèi uèi trobarètz una pichona biografia dels redactors de Sapiéncia en la seccion Qui sèm.
Fotografia principau: Saminathan Suresh/CC
