Lo raton lavaire (Procyon lotor) es un dels mamifèrs, benlèu, mai tipics del paisatge d’America del nòrd. La sieuna populacion actuala es pas, sembla èsser, en dangièr d’extincion. La causa es la siá nauta intelligéncia e capacitat de s’adaptar a totes los ecosistèmas, qu’includís, tanben, d’airals plan pròches a l’èsser uman. Lo nom de raton […]
En 1921, fa cent ans ara, se tenguèt una de las piègers repressions colonialas contra la populacion indiana de la còsta de Malabar, en Índia. En agost d’aquela annada comencèt una revòlta per resistir al contraròtle de l’empèri britanic sus tota la region de Malabar (en anglés, aquela revòlta es mai coneguda coma los Trebolums […]
Los Adansonians son un genre d’arbres de la familha Malvaceae, e ne i a 8 sosespècias al long del continent african, mas tanben a Austràlia e Madagascar. Son un tipe d’arbres tanplan coneguts amb lo nom, mai celèbre, de baobabs. La majoritat de sosespècias de baobab es a l’illa de Madagascar, car n’i a fins […]
Coma totes los monarcas, un dels principals pensaments d’Alexandre lo Grand èra lo besonh d’aver un eretièr que poguèsse eretar lo sieu grand empèri. Aquel descendent deviá èsser acceptat tanben pels sieus generals coma legitim successor, e seriá solament acceptat un òme (en aquela epòca, las escasenças d’una filha eretièra èran gaireben nullas, per las […]
Òm poiriá pensar qu’amb l’orinhal i auriá pas pus cap cèrvi gigantàs a America del nòrd. Es pas aital, al costat d’aquel, malgrat qu’en nombre fòrça mendre, i a l’oapití (Cervus canadensis), una de las espècias pus grandas e bèlas de cèrvis de la planeta. E, val pas dire, un dels mamifèrs màgers d’America. L’oapití […]
En 1921, nasquèt çò que seriá puèi la Mongolia modèrna. Foguèt fondada pel Partit Popular Revolucionàri Mongòl amb l’ajuda de l’armada sovietica. Pasmens, e fins en 1944, foguèt un estat satellit de l’Union Sovietica d’alavetz. Sa naissença provoquèt l’estonament del govèrn chinés, que fins en 1921 aviá considerat que Mongolia èra tanben una part de […]
Enguan ei eth 700 anniversari dera mòrt de Dante Aliguieri (1265-1321) , un des mès grani escrivans e poètes dera Edat Mejana. Aué ei considerat com eth creador dera lengua italiana modèrna e tanben ua des figures literàries mès importantes d’aquera epòca, ath costat de Petrarca e Bocaccio. Encara aué era sua Divina Comèdia, (nomentada […]
Lo casse, tanben conegut amb lo nom de garric, chassanh o rover es un arbre plan fòrt que pòt arribar plan a mai de 40 mètres de nautor. Lo sieu nom mai comun al mond es Quercus robur. Los garrics d’Euròpa, Asia e America son classificats coma Quercus e an un fruch, l’agland, amb de […]
Malgrat que la majoritat dels cercaires ja prevegèsson que la crisi environamentala actuala seriá pièger los proplèus ans, mai d’un pensava pas qu’aquò poiriá arribar abans e d’un biais tan lèu. Pr’amor que de nòvas donadas d’un recent estudi confirman que ja avèm mai de mièg gras per rapòrt a l’epòca pre-industriala e que la […]
L’orinhal american (Alces alces) es lo cèrvi mai grand del continent (e los sieus ancessors foguèron encara màgers). Las siás banas an forma de man dubèrta e son caracteristicas de l’espècia e aquò tanben fa desparièr l’orinhal, a mai de la sieunas mesuras, d’autres cèrvis americans. Malgrat que s’arrestèt lo sieu declin fa ara 60 […]